كنند راستگو نخواهند بود و چون جاهل بودند به اين امر هر يك از ايشان از روى گمان و تخمين قولى استنباط كردند و چنان كه در مسايل شرعيّه به گمانهاى ضعيف عمل مى‌نمايند، درين باب به اندك مرجّحى به خواهش طبع خود ترجيح دادند، هر چند علم به حقيقت واقعه نداشتند؛ و بعد از آن جاهل ديگران از او نقل كردند؛ و بعد ازين طبقه جمعى ديگر از جهّال تلقّى به قبول كردند.

پس اهل و خويشان و اعيان خواص و نزديكان آن حضرت اولايند به معرفت و داناترند؛ و اين امريست واضح كه هيچ اشكالى در آن نيست و محلّ منازعه نيست.

و ما بعد از اين ذكر خواهيم كرد سببى را كه موجب اخفاء قبر آن حضرت- صلوات اللَّه عليه- شد و شكى نيست كه اخفا سبب اين اختلافات شد و ائمّه طاهرين : اگر اشاره به قبر اجنبى بكنند تقليد ايشان لازم است از جهت امامت، چگونه چنين نباشد در جايى كه امامت با فرزندى جمع شده باشد كه در اين مقام از دو جهت قبول قول ايشان لازم است؛ و همين قدر در اين مقام كافى است.

و اگر مى‌خواستيم استيفاء فنون كلام در اين باب بكنيم هر آينه بسيار به طول مى‌انجاميد و ليكن آنچه اندك باشد و دلالت كند بهتر است از آنچه بسيار باشد و موجب ملالت شود.

مقدّمه ثانيه در بيان سببى كه موجب اخفاى قبر مقدّس آن حضرت (ع) شد ابتداء.

بتحقيق كه ثابت و معلوم است و بر عالميان ظاهر است امرى چند كه از براى حضرت امير المؤمنين (ع) جارى شد از وقايع و جنگهاى عظيمى كه موجب بغض و عداوت و كينه مردمان شد نسبت به آن حضرت؛ زيرا كه هميشه آن حضرت موافق حق عمل مى‌نمودند و حق در كام اكثر عالميان تلخ مى‌باشد و سبب اين وقايع كشتن عثمان بود در روز غدير در سال سى و پنجم از هجرت و اوّل اين وقايع واقعه جنگ جمل بود كه با عايشه شد و دويم جنگ صفين بود كه با معاويه ملعون شد و سيّم جنگ نهروان بود كه با