چيستى ولايت‌

مرحوم آيت اللّه ميرزا احمد آشتيانى ; در صدر رسالة الولايه‌اش مى‌نويسند كه اين مختصرى كه در باب «ولايت» نوشته و برگرفته از كلمات اهل معرفت و تأليف آراء و انظار آنها در حوزه ولايت است براساس تقاضاى عده‌اى از برادران ايمانى به رشته نوشته در آمد و خداوند متعال است كه هركسى را كه بخواهد به سوى صراط مستقيم هدايت مى‌نمايد.

آنگاه به تبيين لغوى و واژگانى ولايت و سپس شرح ولايت در اصطلاح عرفانى اهتمام ورزيده‌اند و مى‌گويند: «ولايت» چنانكه اهل لغت ذكر كرده‌اند اگر به كسر واو «ولايت» خوانده شود به معناى رهبرى، مديريت و سلطنت و اگر به فتح واو «ولايت» ذكر شود به معناى «محبت» است، چنان‌كه برخى نيز گفته‌اند ولايت برگرفته از «ولى» به معناى «قرب» آمده است.

شرح اجمالى‌

معناى اصلّى ولايت قرار گرفتن چيزى در كنار چيز ديگر است به گونه‌اى كه فاصله‌اى ميان آنها نباشد. معناى ولايت به معناى اتّصال و قرب است و اين «واژه» گاهى در «امور معنوى» و گاهى در امور مادى و جسمانى به كار مى‌رود. لذا توالى، موالات حكايت از ارتباط و قرب حوادث باهم دارند.

ارتباط و تأثير نيز بر دو گونه است، يا متقابل و دو جانبه است يا يك‌جانبه. اگر تأثير