اوّلينِ نفوس را تغيير ميدهد، و آنان را به طهارت واقعيّه و حقيقيّه مى‌كشاند. و امّت اسلام در اين وَهله خاصّ برخورد مى‌كنند با افرادى كه همچون دست پروردگان صميمى رسول أكرم و حواريّين أمير المؤمنين عليهما السّلام ميباشند. و اينان قادرند با آن طهارت ذاتيّه و نفس زكيّه خود تأثيرى بسيار عميق در نفوس جميع مردم اين كشور و نفوس مردم دنيا بگذارند و آن روح واقعيّت رسول الله را به جهانيان ارائه دهند. و در حقيقت خودشان و غيرشان را به اسلام واقعى سوق دهند.

پس از مدّتى جواب آوردند كه: اخلاق و عرفان عملى، مرزى ندارد كه دسته‌بندى و تدريس شود. فلهذا فعلًا صلاح حوزه در اينستكه تدريس حكمت و فلسفه بشود، و در خصوص اين فنّ شاگردانى خبره و مُمَحّض تربيت شوند.

و معلوم است كه اين جواب، تمام نيست. زيرا همانطور كه فقه و اصول و حكمت و ادبيّات عرب براى اهل خبره‌اش مرز دارد، عرفان عملى و اخلاق شهودى هم براى اهل خبره‌اش مرز دارد؛ و براى غير اهل خبره هيچكدام از اينها داراى مرز نيستند.

فلهذا بايد دنبال اهل خبره‌اش رفت و پيدا كرد، و بدين بهانه حوزه‌ها را از چنين علوم خطيره‌اى كه حكم اساس و بنيان را دارند تهى و خالى نگذاشت.

بارى، با ذكر اين مطالب كه بسيار بطور فشرده و خلاصه بازگو شد، علّت اختفاء مطالب علّامه‌ها و گلپايگانى‌ها مشهود مى‌شود.

معارف الهيّه مانند جواهر نفيسه، مصون و محفوظ از نظر اجانب مى‌باشد

مطلبى ديگر كه شايان ذكر است آنكه: اين مطالب، مطالب ارزشمندى است كه آسان بدست نمى‌آيد، و براى تهيّه آن بايد رنجها كشيد، و مصيبتها ديد، و مسافرتها نمود، و تحمّلها كرد. زيرا به منزله جواهر قيمتى است كه آنرا در درون خزينه‌ها و صندوقهاى محكم و مستحكم نگهدارى مى‌كنند تا از تلف و ضياع مصون بماند.