محيى الدّين عربى بزنيم، و هر بيچاره مفلوك و شوريده را به نام تصوّف و قول به وحدت وجود بكشيم، و درويش كشى معنىً و ظاهراً شيوه مان گردد.

پاسخى كه ما در اينجا درباره قول به وحدت وجود آورديم، غير از جوابهائى است كه شهيد فضل و ولايت و علم و درايت مرحوم قاضى سَيّد نور الله شوشترى در «مجالس المؤمنين» ميدهد. [1] پاسخ ما روشن‌تر و بى پرده‌تر است؛ و با اين بيانى كه عرض شد، معلوم شد كه: انكار وحدت وجود يعنى انكار استقلال در ربوبيّت و خلّاقيّت حضرت بارى تعالى شأنه العزيز.

بنابراين منكر وحدت وجود، منكر توحيد است؛ و مبارز و معارض و مخاصم با آيات مباركاتى كه ذكر شد.

دفاع قاضى نور الله از محيى الدّين در معنى وحدت وجود

قاضى نور الله كه الحقّ خدايش با شهداءِ طفّ محشور گرداند خيلى زحمت كشيده است، كتاب نفيس وى: «إحقاقُ الحقّ» تا روز قيامت تاج افتخارى بر تارك شيعه است. امّا افسوس كه از متن آن- نه ملحقات- تا به حال همه‌اش طبع نشده است.

وى در «مجالس المؤمنين» در دفاع از محيى الدّين مطلب را به اينجا ميرساند كه:

پس ظاهر شد كه: منشأ ايراد، عدم فهم مراد شيخ است؛ كه كمالِ صورتِ كلام شيخ به نظر مُورِد نرسيده و متوجّه طرفى ديگر گرديده. شعر

و أيضاً مستند شيخ در وحدت وجود، كشف صحيح و ذوق صريح است نه دليل عقلى يا مقدّمات نقلى.

گفتار مير سيّد شريف در «حواشى شرح تجريد» در معنى صحيح وحدت وجود

______________________________ [1] «مجالس المؤمنين» طبع سنگى، مجلس ششم، ص 283

حضرت مير سيّد شريف در «حواشى شرح تجريد» ميفرمايد: