شرعيّه را بنمايد، وى در نزد آنان مجنون و فاسد الخيال است. (در اينجا كلام محيى الدّين پايان مى‌پذيرد، و شيخ بهائى كه ناقل اين مطالب از او بود ميفرمايد:)

تو در اين مطالبِ محيى الدّين با چشم بصيرت تأمّل كن، و با دست بلند و دراز- نه كوتاه و قصير- آنرا بگير، مخصوصاً گفتار او را كه: خداوند خليفه‌اى دارد، و گفتار او را كه: سعادتمندترين مردم به او اهل كوفه هستند، و گفتار او را كه: دشمنان او مقلّدين علمائى هستند كه آنها اجتهاد را در خود منحصر نموده‌اند، و گفتار او را كه: به جهت آنكه ايشان معتقدند كه صاحبان اجتهاد و زمان اجتهاد منقضى شده است- تا آخر گفتار او را؛ اميد است كه بر مرام و مقصودش و بر عقيده و مذهبش دست يابى، و خداوند است كه صاحب و مالك توفيق بخشيدن است.» [1]

______________________________ [1] شارح «مناقب» محيى الدّين در اينجا گويد: حاصل مقصود، اظهار عقيده صحيحه است بر وجود حضرت قائم عجّل الله تعالى فرجه. و وجه دلالت اين عبارت بر تشيّع وى چنانچه شيخنا البهائى قدّس سرّه تعرّض نموده‌اند به چندين جهت است:

يكى آنكه در آغاز عبارت گويد: إنّ لِلّه خَليفةً يخرُج- اه؛ يعنى براى خداوند تعالى شأنه خليفه موجودى است كه بعد از اين ظهور خواهد كرد، و اين عقيدت به خلاف كفّار و سنّيان است؛ چه آنها اگرچه بر ظهور مهدى موعود معترفند ولى حىّ موجود دانستن مهدى از خصائص جماعت اماميّه است.

و ديگر آنكه گويد: و أسعدُ النّاسِ به أهلُ الكوفَة، و اين عقيدت نيز از مختصّات طائفه اثنا عشريّه است كه گويند: آفتاب امامت حضرت قائم از مكّه معظّمه طلوع نموده از آنجا مستقيماً تشريف فرماى كوفه خواهند شد، و بعد از تملّك كوفه و اطاعت كوفيان، لشكر به سائر بلاد خواهند فرستاد.

و ديگر آنكه جميع تشنيعاتى كه در اين عبارت بر جماعت فقها نموده تماماً محصور است بر حالت فقيهان جماعت و پيروان آنها، چنانچه تصريحاً گويد: لانّهم يَعتقدونَ أنّ أهلَ الاجتهادِ و زمانَه قد انقَطَع؛ يعنى بعد از ظهور آن حضرت فقهاى جماعت، ايمان واقعى بدان حضرت نياورده، طريق مخاصمت پيمايند؛ چه ميگويند: بعد از ائمّه أربعه: محمّد بن نُعْمان أبو حنيفه و مالك بن أنس و أحمد بن حنبل و محمّد بن إدريس شافعى طرق اجتهاد بكلّى مسدود است و هر فتوائى كه به خلاف آراءِ اين فقهاءِ اربعه صادر شود مردود، و أحكام الهيّه حضرت حجّت را كه مخالف آن مجعولات است نامشروع شمارند، و تعريفات الهيّه را كه به غير از طريق اجتهاد ظاهرى است محال انگارند. ( «شرح مناقب» ص 34 تا ص 36)