اسم الکتاب : شرح مثنوى المؤلف : شهيدى، سید جعفر الجزء : 1 صفحة : 19
فسون: كنايت از قدرت شگرف است.
اين بيتها پاسخى به گفته متكلّمان است كه گويند مشيّت الهى بر محال
تعلّق نمىگيرد. مولانا اصل حكم را مىپذيرد، ليكن در باره تعلّق اراده، قائل به
تبدّل موضوع است. مىگويد: درست است كه مشيّت الهى به محال تعلّق نمىگيرد، امّا
چون اراده حق متوجّه محال شود همان محال به ممكن تبديل مىگردد. كور را بينا، پيس
را تندرست، و مرده را زنده مىكند و از آن شگفتتر اين كه عدم هم در مقابل اراده
او بىچاره است و چون خواست مبدّل به وجود مىشود.
كُلَّ يَوْمٍ هُوَ فِى شَأنٍ بخوان
مرور بىكار و بىفعلى مدان
ب 3071 كُلَّ يَوْمٍ: هر روز او را نشانى و كارى است (رحمن، 29).
بيانى است از فعل خدا كه در افعال او تكرارى نيست و هيچ كار او به ديگرى نمىماند.
چنان كه در اصول كافى از امير مؤمنان (ع) آمده است: «الْحَمْدُ لِلّهِ الَّذى لا
يَمُوتُ وَ لا تَنْقَضِى عَجَائِبُهُ لَانَّهُ كُلُ يَوْمٍ فى شَأنٍ مِنْ احْداثِ
بَديعٍ لَمْ يَكُن-» هر روز چيز تازه پديد مىآورد كه نبوده است» (اصول كافى، ج 1،
ص 141).
و نيم بيت دوم ردّ گفته معطِّلان است كه گويند خدا جهان را آفريد و
ديگر او را با آن كارى نيست.
كمترين كاريش هر روز آن بود
كو سه لشكر را روانه مىكند
لشكرى ز اصلاب سوى امّهات
بهر آن تا در رحم رويد نبات
لشكرى ز ارحام سوى خاكدان
تا ز نرّ و ماده پر گردد جهان
لشكرى از خاك ز آن سوى اجل
تا ببيند هر كسى حسن عمل
اين سخن پايان ندارد هين بتاز
سوى آن دو يارِ پاك پاكباز
ب 3076- 3072
اسم الکتاب : شرح مثنوى المؤلف : شهيدى، سید جعفر الجزء : 1 صفحة : 19