صورت است «مى‌شدى بر هر دو روشن آن زمان».

دست خاييدن: كنايت از دريغ خوردن.

خويش در آينه ديدن: اشارت است به داستان مردى كه خود را در آينه زشت ديد، آينه را بر زمين زد. (رك: مأخذ قصص و تمثيلات مثنوى، ص 33 و 74 و 75):

نظامى آتش: كنايت است از غضب. اشارت است به حديثى كه گويد غضب از شيطان است و شيطان از آتش (رك: دفتر دوم، ذيل بيت 274).

حميت: حَمِيَّت، حَمِيَّه. در اين بيت به معنى غيرت آمده است. تعصب براى دين:

1148/ 5 كبر: خود بينى، بزرگ بينى.

كبريا: بزرگى، ليكن در اين بيت به معنى متكبر آمده است.

آتش: در اينجا به معنى گرمى و حميت دينى است چه غضب اگر براى خدا باشد پسنديده است و اگر براى هواى نفس باشد ناپسند.

روشنگر: روشن بين، كه ديده درون بينى دارد و نيز به معنى نشان دهنده راه، بر طرف كننده ابهام و ترديد.

سيه كار: گناهكار.

مُغْفَل: فريب خورده.

سپاه و چاكران: استعارت از فرشتگان.

چاكِ ران: شهوت‌رانى، و مقصود آلت تناسلى است:

1230/ 1