عالم پرور برخاستند يا درآن پرورش يافتند، اقامت گزيدند وبه ارشاد، تعليم، هدايت مردم وپرورش وتأسيس کانون‌هاي علمي وديني اقدام کردند.

دوره‌ي زنديه وآغاز عهد قاجار، به واسطه‌ ي اقامت علما وفضلاي بزرگي چون آقا محمدعلي كرمانشاهي، ملاعبدالجليل کرکوتي و ملامحسن بن فيض مهدوي، نقطه‌ي عطفي در تاريخ تحولات ديني وعلمي کرمانشاه به شمار مي‌رود. اقامت اين شخصيت‌هاي بزرگ ونوابغ ديني وعلمي درکرمانشاه، باعث شکوفايي فعاليت‌هاي علمي و مذهبي شهر کرمانشاه شد. درسايه‌ي ارشادات وراهنمايي‌ها وهدايت اين خاندان‌هاي روحاني، مردم شهر کرمانشاه، پناهگاه‌هاي مطمئني درمقابله با توسعه طلبي‌هاي حکام وفرمانروايان داخلي ومتجاوزان خارجي به اين حدود بودند.[1]

شهرکرمانشاه درتاريخ ايران اهميت فوق العاده‌اي دارد و سرزمين مبارزان ودلاوران ديندار به شمار مي‌رود و مهد انسان‌هايي است که درمقابل تجاوز وستم استقامت کرده وازتمکين درمقابل زورمداران تاريخ امتناع نموده‌اند، شهري که درپويه تاريخ، مظلوم وناشناخته مانده است؛ چرا که مردمان وبزرگاني کريم وبزرگ منش، خاضع ومتواضع داشته ودارد، اما به عمد وازسرتواضع وفروتني، ترجمان حال خودشان را اجازه ندادند تا درتاريخ ثبت شود.

آية الله سيد مرتضي نجومي کرمانشاهي ;با شيفتگي و شيدايي کامل، کرمانشاه را شهر مظلوم، شهر خضوع وخشوع مي‌نامد و دراين زمينه مي‌گويد:

« من نمي‌دانم درخاک اين شهر چه رازي نهفته است که مردماني بدين ‌گونه خاضع ومتواضع دارد، چه مردماني کريم وبزرگ ‌منش که به راستي شرح وقضاياي بزرگواري وانسانيت آن‌ها خود کتابي مفصّل مي‌طلبد، اين همه بزرگان داشته است و ازتواضع وفروتني در تاريخ وضبط حال خود و شرح حال بزرگان خود هم بي‌نهايت متواضع بوده است ؛ بسا

[1]. رك : انقلاب اسلامی در کرمانشاه، ج1، ص 65 .