اسم الکتاب : شيداي روح الله (سيري در زندگي آيت الله حاج آقامجتبي حاج آخوند) المؤلف : مُهری، محمد جواد الجزء : 1 صفحة : 76
ازمسيراين شهر به سوي عراق رهسپار ميشدند، سخت بدان دل بسته ميشدند
وبه طور موقت يا دايم، اين شهررا به عنوان محل اقامت ومنزلگاه خود انتخاب ميکردند.[1]
شهرت و آوازهي اين شهر بدانجا رسيد که از عهد صفويه بسيار مورد
توجه علماء و خاندانهاي روحاني وارباب علم وفضيلت قرار گرفت؛ به طوري که دراين
ديار رحل اقامت افکندند وخاندان وبازماندگان آنان دراين شهر ماندگار شدند، چنان که
اعقاب و اولاد علماي بزرگي همچون ملا محسن فيض کاشاني، وحيد بهبهاني، شيخ عبدالجليل
جليلي، آخوند ملا حسين اصفهاني، ملامحمدباقردامغاني، سادات عظيم الشأن نجومي
وميبدي؛ و سايرخاندانهاي روحانيـ که هرکدام درعلوم مختلف ديني ومذهبي عصرخويش چون
حديث، فقه، رجال، اصول، ادبيات و حکمت از بزرگان روزگار بودندـ دراين شهر اقامت
گزيدند وبه تحصيل و تدريس علوم مختلف اسلامي و ديني پرداختند، وخانهي آنان محل
رجوع و رفت وآمد زوّار، کاروانيان و طالبان علم وفضيلت و تازه واردين به اين شهر
بود.
لذا کرمانشاه از قديم الايام، ديارعلماي دين وطالبان علم وفضيلت
و زوار بارگاه هاي مقدس، ومنزلگاه کاروانهاي مذهبي وتجاري بود که از سراسر حوزهي
شرقي ايران سوي عراق رهسپار ميشدند.
علا قهي مردم اين خطّه به تشيع و ارادت به خاندان عصمت وطهارت
از قديم مشهور تواريخ است .
ابن قتيبه دينوري، ابوحنيفه دينوري، احمدبن حسن مادرايي، عالم
ومبلّغ شيعي قرن سوم ومعاصر امام حسن عسکري وامام دوازدهم، آقا محمدعلي كرمانشاهي،
ملاعبدالجليل زنگنه کرکوتي، سردار كابلي، آية الله علامي و... از اجله ي علما وفضلا يي بودند که يا ازاين
ديار