رسالة في حكم شيربها ميرزا ابو القاسم قمى (صاحب قوانين)

تحقيق: سيد حسن فاطمى‌

مقدمة

يكى از رسمهاى ايرانيان قراردادن چيزى براى خانواده دختر هنگام ازدواج است كه به آن «شيربها» گفته مى‌شود.

از آنجا كه چنين رسمى در قرنهاى اوّليّه اسلام- دست‌كم در ميان عرب- مرسوم نبوده، حكم شيربها با صراحت در روايات مطرح نشده است. حتى فقها نيز كمتر بدان پرداخته‌اند و تنها به حكم يك فرض تصريح كرده‌اند و آن صورتى است كه در عقد، چيزى براى پدر قرار داده شود. حال آنكه هميشه شيربها در عقد نام برده نمى‌شود؛ بلكه در زمان ما، عقد را بدون در نظر گرفتن شيربها جارى مى‌سازند. و پرداخت آن، بر اساس قرارداد جداگانه‌اى ميان شوهر و خانواده دختر است.

جاى بحث است كه آيا شيربها جزء مهر محسوب مى‌شود؟ آيا شيربها حكم جعاله دارد؟ آيا پرداخت آن بر شوهر واجب است؟ آيا شوهر پس از پرداخت، حق رجوع دارد؟

آيا رضايت شوهر شرط جواز تصرّف پدر دختر است؟ و ...