بول [به دستم‌] مى رسد، دستم را به ديوار يا خاك مى مالم، سپس دستم عرق مى‌كند، آن را به صورت يا بدن يا لباسم مى‌كشم، [حكم آن چيست؟]. حضرت فرمود: اشكالى ندارد.[1]

مانند اين حديث را مرحوم صدوق با سند از حكم نقل مى‌كند.

ممكن است اين روايت تاويل شود به اينكه احتمال دارد نسبت به رسيدن بول به تمام دست يقين حاصل نشده و تمام اجزاى دست؛ به صورت يا بدن و يا لباس نرسيده و عرق نيز تمام دست را فرانگرفته باشد، با وجود چنين احتمالى اين روايت دلالت بر ادعا ندارد.

اين احتمال، به معناى خروج از ظاهر لفظ، بدون دليل است، و نمى‌توان به خاطر احتمالاتى دور از ذهن، عمل به ظواهر را ترك كرد. بلكه اين جمله راوى كه مى‌گويد: «ثمّ تعرق يدي فأمسح بها وجهي ...» صريح در اين است كه مسح با عرق بوده است. بنابر اين عرق نكردن تمام دست زيانى به استدلال نمى‌رساند. از سوى ديگر ظاهرا سؤال از عرق متنجّس دست است، نه عرق موضعى پاك، زيرا سؤال از عرق پاك بى مورد است. با اين توضيح معلوم مى‌شود اين خبر بر عدم سرايت نجاست از متنجس دلالت دارد. در مورد اين روايت سه احتمال ديگر نيز ممكن است:

روايت از موارد تقيه باشد؛ زيرا ظاهر آن بر پاك شدن با مسح دلالت دارد، كه موافق مذهب برخى از عامه است.

روايت به اين معنا باشد كه اگر آب در دسترس نباشد يا عين نجاست بر طرف گردد، نماز در اين حال جايز است، چنانچه كلام سؤال كننده، اين معنا رامى رساند.

مقصود از لا «بأس» عدم گناه باشد، اگرچه شستن واجب است.

اين سه توجيه سبب خروج از ظاهر لفظ، بدون معارض مى‌شود و چنين‌

[1]. من لا يحضره الفقيه 1: 69.