در اين صورت سهم اينان (زوج يا پدر و مادر) كم مى‌شود و كاستى 3 باقى مانده به ضرر آنان تمام مى‌شود، در حالى كه در اين جا سود و منفعتى نبرده‌اند.

گفتار پايانى‌

سخنى از ائمّه (ع) در كتب حديث آمده و به گونه‌اى نقل اين سخن شايع است كه [به اصطلاح اهل حديث‌] به مرز استفاضه خواهد رسيد، چنان كه به بيش از دوازده روايت كه همه را شيخ در تهذيب‌[1] آورده، مى‌رسد و هيچ روايتى كه مخالف و متضاد با اين احاديث باشد، نقل نشده و آن سخن اين است: «إنّ شيعتهم في حلّ في حقوقهم» يعنى شيعيان در استفاده از حقوق ائمّه، معاف و بخشوده شده‌اند. از جمله حديثى است طولانى كه حارث بن مغيره از امام صادق (ع) نقل كرده است:

كليّه كسانى كه از پدرانم پيروى كرده و دوست دار آنان باشند، مى‌توانند از حقوق (اموال) مان كه نزدشان باشد استفاده نمايند. پس هر كس كه شاهد و ناظر اين حكم باشد و آن را شنيده، به هر كس كه غايب است و نشنيده، برساند.[2]

حديث ديگرى است كه على بن مهزيار نقل مى‌كند، او مى‌گويد:

در اثرى به خطّ امام باقر (ع) و به خط خود وى خواندم:

مَن أعوزه شى‌ء مِن حقّى فهو في حلّ؛ هر كس بخشى از حقوقم را نتوانست بپردازد، معاف و بخشوده است.[3]

[1]. ر. ك: تهذيب، شيخ طوسى، ج 4، ص 146- 136، احاديث 381 و 389 و 398 و 405.

[2]. تهذيب، ج 4، ص 143، ح 399.

[3]. تهذيب، ج 4، ص 143، ح 400.