متن: امّا بعد:

فيقول: العبد الفقير الى اللّه الغنى بهاء الدّين محمّد العاملى عفى اللّه عنه:

هذه درّة يتيمة احتوت من فنّ الهيئة على اصوله و لبابه، و انطوت على المهمّ من فصوله و ابوابه و تضمّنت لطائف فوائده، و اشتملت على طرائف فرائده، و وضعتها تبصرة للمتفكّرين و تذكرة للمتذكّرين و سمّيتها تشريح الافلاك ليطابق الاسم و المسمّى و يوافق الّلفظ و المعنى و رتّبته على مقدّمة و خمسة فصول و خاتمة.

ترجمه: امّا بعد از خطبه:

پس بنده محتاج بحضرت باريتعالى كه از تمام ماسوايش بى‌نياز است يعنى «بهاء الدّين محمّد عاملى» كه خداوند از گناهانش درگذرد و او را مشمول الطاف خاصّه‌اش قرار دهد چنين مى‌گويد:

اين وجيزه و رساله گوهر گرانبهائى است كه مشتمل بر اصول و چكيده از مسائل علم هيئت مى‌باشد و در آن فصول و ابواب مهمّ اين علم منطوى و مندرج است فوائد و مسائل لطيف و دقيق اين علم را دارا بوده و بر درّهاى شفّاف و مطالب بديع آن مشتمل مى‌باشد، اين رساله را نوشتم تا براى افراديكه اهل انديشه و تفكّرند، تبصره و چراغى بوده، و براى كسانيكه بقواعد و مسائل هيئت آشنا هستند تذكره و هشدارى باشد و آنرا بنام «تشريح الافلاك» ناميدم تا اسم با مسمّى مطابق و لفظ با معنى موافق آيد و آراستمش بر يك مقدّمه و پنج فصل و يك خاتمه.

مؤلّف گويد:

مرحوم مصنّف در مقدّمه از هيئت عالم جسمانى و كيفيّت آفرينش آن و اشتمالش بر كرات و تعداد آنها و ترتيب و نظم هريك و وضعيّت هركدام نسبت بديگرى صحبت فرموده است.

و امّا فصول عبارتند از:

فصل اوّل: در بيان دوائر عظام.

فصل دوّم: در شرح صور افلاك هفتگانه.

فصل سوّم: در حركات و توابع آن.