از مخرج برمى‌داريم بعد نظر مى‌كنيم كه بين مجموع كسرين كه از مخرج مشترك برداشتيم و باقيمانده چه نسبتى هست آنگاه اين نسبت را با نفس عدد جمع مى‌كنيم مجموع همان عدد مطلوبست چنانچه در مسئله گذشته بين مجموع كسرين «7» و باقيمانده «5» نسبت هفت خمس است لذا هفت خمس عددى كه در آخر سؤالست «3» بدست مى‌آوريم «5/ 1 4» مى‌شود آنگاه اين نسبت را با نفس «3» جمع مى‌كنيم حاصل «5/ 1 7» عدد مطلوبست.

و البتّه اين طريق و نحوه از مختصّات اين كتاب از خصائص طبع نقّاد و فكر سرشار مرحوم شيخ عطّر اللّه مرقده الشّريف مى‌باشد.

متن: مسئلة:

رجلان حضرا بيع دابّة فقال احدهما للآخر ان اعطيتني ثلث ما معك على ما معى تمّ لي ثمنها.

و قال الآخر ان اعطيتني ربع ما معك على ما معى تمّ لي ثمنها فكم مع كلّ واحد منهما و كم الثمن.

ترجمه و شرح:

مسئله «7»

دو نفر براى خريد اسبى حاضر شدند يكنفر از آندو بديگرى گفت اگر ثلث پوليكه دارى بمن بدهى با مقدارى كه نزد من هست پول اسب كامل مى‌شود.

ديگرى گفت اگر تو هم ربع آنچه همراهت هست بمن دهى بانضمام پولهاى خودم ثمن اسب تكميل مى‌شود.

حال شما معيّن كنيد هركدام چقدر پول داشته و ثمن اسب چقدر است؟

متن: فبالجبر تفرض ما مع الاوّل شيئا و ما مع الثّاني ثلاثة لاجل الثّلث.

فان اخذ الاوّل منهما درهما كان معه شيئ و درهم و هو الثّمن و ان اخذ الثّانى ما قاله كان معه ثلاثة دراهم و ربع شيئ يعدل شيئا و درهم و بعد المقابلة درهمان يعدلان ثلاثة ارباع شيئ فالشّيئ درهمان و ثلثان و مع الثّانى الثّلاثة المذكورة.