اسم الکتاب : اللباب (شرح فارسی بر خلاصه الحساب شيخ بهائى) المؤلف : ذهنی تهرانی، سید محمد جواد الجزء : 1 صفحة : 103
استخراج نمود و آن اينستكه:
كسور را نيك
ملاحظه نموده بعد اعداد متداخله را حذف كرده و بهمان اعداد بزرگتر اكتفاء مىكنيم.
و نيز اعداد
متوافق را بوفق مبدّل نموده و عمل را با وفق ادامه مىدهيم تا مخارج تسعه تمام
بچند مخرج متباين مبدّل شوند.
پس از آن حاصل
ضرب آنها را كه استخراج كنيم عدد مطلوب يعنى «2520» حاصل مىشود.
قوله: و لك ان
تعتبر مخارج مفرداته: كلمه «تعتبر» يعنى ملاحظه كنى و مراد از «مفردات» دانه دانه
كسور مىباشد.
قوله: فما كان
منها داخلا فى غيره: ضمير در «منها» به مفردات و در «غيره» به ماء موصوله راجع
است.
قوله: فاستبدل
به وفقه: ضمير در «به» و «وفقه» به ما كان راجع مىباشند.
متن: ففى
المثال:
تسقط الإثنين و
الثّلاثة و الاربعة و الخمسة لدخولها فى البواقي.
و السّتّة
توافق الثّمانية بالنّصف فاستبدل بها نصفها و هو داخل فى التّسعة فاسقطه.
فالثّمانية
توافق العشرة بالنّصف فاضرب خمسة في الثّمانية و الحاصل فى السّبعة و الحاصل فى
التّسعة ليخرج المطلوب.
ترجمه:
بنابراين در مثال مذكور بايد اعداد «2» و «3» و «4» و «5» را ساقط كنى چون در
اعداد باقى متداخلند و سپس ملاحظه كن عدد «6» با «8» در نصف توافق دارند پس «6» را
به «3» كه نصفش باشد مبدّل كن و سپس چون «3» در «9» متداخل است ساقطش نما.
و بعد عدد «8»
چون با «10» در نصف توافق دارند «10» را نصف كرده و «5» را در «8» ضرب نما و حاصل
ضرب كه «40» باشد در «7» مىبايد ضرب كرد سپس حاصل ضربشان يعنى «280» را در «9»
بايد ضرب نمود تا عدد مطلوب يعنى «2520» حاصل شود.
اسم الکتاب : اللباب (شرح فارسی بر خلاصه الحساب شيخ بهائى) المؤلف : ذهنی تهرانی، سید محمد جواد الجزء : 1 صفحة : 103