راهى به حقيقت‌

حقيقت نفوذ مشيت الهى در عالم وجود

اكنون كه براى تو به تحقق پيوست كه همه مراتب موجودات از عالى و سافل با اختلافى كه در شرافت و پستى دارند و با تفاوتى كه در افعال و ذوات دارند و با همه تباينى كه در آثار و صفات با همديگر دارند، با همه اين اختلاف‌ها جملگى يك حقيقت الهيه هستند كه آن عبارت است از مشيت مطلقه الهى، و موجودات با درجه‌هاى مختلف و طبقه‌هاى متفاوتى كه دارند همگى در عين مشيت مستهلك‌اند، و آن مشيت با نهايت بساطت و كمال و وحدت و احديتى كه دارد همه اشياء است، و اين كثرت اعتبارى به وحدت او آسيبى نمى‌رساند بلكه بيشتر آن وحدت را تأكيد مى‌كند، و نورش در زمين‌هاى پست و آسمان‌هاى بلند نفوذ مى‌كند، و هيچ حقيقتى از حقايق را شأنى نيست بجز شأن او، و هيچ طورى ندارند بجز طور مشيت، و نيز براى تو محقق شد كه در امر تكوينى نافرمانى وجود ندارد و همه چيز مسخر در تحت كبرياى حضرت حق است «و چون اللّه اراده كند چيزى را، همين كه بگويد: به وجود بيا، موجود مى‌شود» بدون آنكه از وجود يافتن خوددارى كند و يا قدرت تخطى و نافرمانى داشته باشد، و همه ماهيات به امر او گردن نهاده و در زير سلطنتش خوار و ذليل‌اند «و هيچ جنبنده‌اى نيست مگر آنكه او زمامش را به دست دارد».