اسم الکتاب : تحف العقول ت جعفری المؤلف : ابن شعبه حرّاني الجزء : 1 صفحة : 335
و از فرمايشات حكيمانه آن حضرت 7
آن كس كه از عقل تهى است
اصلاح نشود، و كسى كه نمىداند عقلش را بكار نمىاندازد، و كسى كه بفهمد و دريابد
شايان تمجيد خواهد شد. كسى كه حلم و بردبارى پيشه سازد پيروز شود. دانش سپر است.
راستى عزّت است. جهل ذلّت و خوارى است. فهميدن بزرگوارى است. سخاوت كاميابى است.
خوش خلقى دوستى آور است. كسى كه به اوضاع زمانش آگاه است دچار اشتباه نشود.
احتياط و دورانديشى
چراغدان گمان است. خداوند دوست و كارساز كسى است كه او را بشناسد، و دشمن كسى است
كه در راه شناخت او دچار رنج و زحمت شود و به بيراهه رود. خردمند اصلاحگر است و
نادان خرابكار، اگر خواهان احترامى نرمخو باش، و اگر خواهان اهانتى خشن باش. و آن
كس كه از سرشتى پاك برخوردار است نرم دل است، و كسى كه بنيادش بد باشد سخت دل است.
هر كس كه كوتاهى كند به پرتگاه افتد. و كسى كه از سرانجام كارى بترسد در آنچه از
آن بىخبر است احتياط كند. و هر كس ندانسته و ناآگاه بكارى درآيد بينى خود را
بريده است (يعنى: خود را به منتها درجه خوارى و مذلّت انداخته است). كسى كه پى
نبرد نيافت (يعنى: كسى كه دانا نشد بين حقّ و باطل فرق نگذارد) و كسى كه نفهميد در
امان نماند، و هر كس كه در امان نماند شريف نگشت، و آن كس كه شريف نشد خرد و درهم
شكسته گردد، و در نتيجه بيش از همه ملامت شود، و يك چنين شخصى بيش از ديگران
سزاوار ندامت و پشيمانى است. اگر ميتوانى مشهور نشوى همان كن. هيچ عيبى بر تو نيست
كه مردم ثنايت نگويند، و چنانچه در نزد خدا پسنديده بودى ديگر باكى نيست كه نزد
مردم نكوهيده و مذموم باشى. براستى امير مؤمنان 7 مىفرمود: «زندگى جز
براى اين دو شخص، عارى از خير است:
1- كسى كه هر روز بر
احسان و نيكوكارى بيفزايد، 2- كسى كه با توبه جبران گناهش را بكند». اگر ميتوانى
از منزلت خارج نشوى [و كسب روزى همان جا كنى] همان كن. و در صورت بيرون شدن از
خانهات بر تو باد كه غيبت نكنى، دروغ نگوئى، و حسادت نكنى، و ريا ننمائى، ظاهر
سازى نكنى، و از چاپلوسى خوددارى كنى. عبادتگاه فرد مسلمان خانه او است كه در آن
جان و چشم و زبان و دامنش را حبس و زندانى مىكند، و براستى كسى كه نعمت خداوند را
با قلبش بشناسد پيش از آنكه سپاس آن نعمت را بر زبان براند از جانب خداوند مستوجب
مزيد نعمت
اسم الکتاب : تحف العقول ت جعفری المؤلف : ابن شعبه حرّاني الجزء : 1 صفحة : 335