يعنى انسان تابع شرايط زمانى و مكانى و تابع شرايط زندگى و مخصوصاً تابع موضع‌گيرى طبقاتى است ودر هر وضعى از شرايط اجتماعى و اقتصادى كه باشد جبراً از يك منطق خاصّى پيروى مى‌كند؟

«منطق عملى» افراد هم اين طور است: بعضى در منطق عملى مانند برهان‌اند يعنى سفت و محكم؛ اصول و مبادى‌اى را كه پيروى مى‌كنند هيچ قدرتى نمى‌تواند آن را از آنها بگيرد؛ زور، طمع، شرايط اجتماعى، اوضاع اقتصادى و وضع طبقاتى محال است آن اصول را از آنها بگيرد، اصولى محكم مثل «اصول برهانى»، مثل «اصول رياضى» كه به اختيار فرد نيست كه بخواهد تغيير بدهد، اين چنين اصول محكمى دارند.

پيغمبر 6 يعنى كسى كه چنين اصولى دارد، على 7 يعنى كسى كه چنين اصولى دارد، حسين 7 يعنى كسى كه چنين اصولى دارد، بلكه پيروان اينها، سلمان يعنى كسى كه چنين اصولى دارد، ابوذر، عمّار و مقداد يعنى كسانى كه چنين اصولى دارند، شيخ مرتضى انصارى يعنى كسى كه چنين اصولى دارد. اما يك عده از مردم اصولشان در زندگى مثل اصول فكرى برخى از شاعران است؛ پول به او بدهند فكرش عوض مى‌شود، وعده به او بدهند فكرش عوض مى‌شود، چون فكر او «مبدء و اصل» ندارد. پس يكى از عمده مطلبهايى كه ما در مقدمه سيره پيغمبر اكرم بايد روى آن بحث كنيم اين است كه آيا مكتب اسلام چنان مكتبى هست كه انسان بر اساس آن بتواند در منطق نظرى از منطقى پولادين و غير قابل تغيير پيروى كند و در منطق عملى هم بتواند به پايه‌اى برسد كه هيچ قدرتى نتواند او را متزلزل كند؟