اسم الکتاب : رهاورد خرد، ترجمه تحف العقول المؤلف : ابن شعبه حرّاني الجزء : 1 صفحة : 75
(1) پسر عزيزم! من تو را به پرهيزگارى خدا و همگامى با فرمان
او و آبادانى دلت به ياد وى و دست در زدن به ريسمان او و توسّل به هر وسيلهاى
ديگر كه ميان تو با خداوند محكمتر باشد، سفارش مىكنم.
(2) دلت را با پند زنده
دار و آن را با پارسايى بميران و با يقين نيرويش ده و با (ياد) مرگ[1] زبونش كن و
به نابودى جهان معترفش ساز و به سيهكاريهاى دنيا بينايش كن و از شدّت دستبرد
روزگار و دگرگونى فاش و آشكاراى شبان و روزانش بر حذر دار. اخبار گذشتگان را بر آن
عرضه دار و آنچه پيش از او به (ديگر) مردم رسيده به يادش آر، در شهرها و
ويرانههاى (بجامانده) از آنان گردش كن و بنگر چه كردند و به كجا افتادند و از چه
جايى دور شدند. به راستى در مىيابى كه از دوستان خويش دور شدند و به خانه بيكسى
درآمدند. در خانههاى (تهى مانده) ايشان بانگ برآور: هان! اى خانههاى تهى! كجايند
ساكنانتان؟ سپس بر فراز گورهاشان بايست و بگو: هان! اى پيكرههاى پوسيده و اى
اندامهاى از هم گسيخته! اين خانه را كه اكنون در آنيد چگونه يافتيد؟ (3) پسر
عزيزم، ديرى نپايد كه تو نيز چون يكى از ايشان شوى، پس آرامگاه خود را اصلاح كن، و
آخرتت را به دنيايت مفروش، و هر آنچه ندانى مگوى، و بر آنچه وظيفهات نيست زبان
مگشاى، و اگر از گمگشتگى در راهى بيم دارى گام دركش زير خود دارى از رفتن (بدان
راه ناپيدا) و (احتراز) از سرگردانى گمراهى، بهتر از بر نشستن بر مركب هراسهاست؛ و
نيك فرمايى كن[2] تا خود اهل
نيكى باشى، و به دست و زبانت نهى از منكر كن و در فاصلهگيرى از مرتكب آن به جدّ
بكوش، و چندان كه بايد و شايد در راه خدا جهاد كن، و در راه خدا سرزنش هيچ
ملامتگرى در تو اثر نكند، و براى حق هر جا باشد، خود را به گردابها در افكن، و در
دين فهميابى كن، و خود را به پرشكيبى خوى ده[3]
و در همه كارت به خدا پناه جوى كه خود را به پناهگاهى محكم و دژى سرفراز پناه داده
باشى، و از سر اخلاص هر چيزى را از پروردگارت بخواه كه بخشش و دريغ (هر دو) به دست
اوست، و از خدا خيرجويى[4] بسيار كن و
سفارش مرا نيك درياب و از آن روى برمتاب[5]
زيرا بهترين گفتار
[1] متن:« موّته بالزّهد و قوّه باليقين و ذلّله
بالموت» ن:[ و امته بالزهادة و قوّه باليقين و نوّره بالحكمة و ذلّله بذكر الموت-
به زهدش بميران و به يقينش نيرو ده و به حكمتش نور افزاى و به ياد مرگش خوار ساز]
و در پارهاى نسخههاى تازه نيز به جاى« بالموت»[ للحق- براى حق] آمده است.
[3] ن:[ و عوّد نفسك التصبّر على المكروه و نعم
الخلق التصبر- خود را به پر شكيبى بر چيز ناخوشايند( خويش) خوى ده كه بهترين خوى
شكيبايى است].
[4] استخارة، در لغت به معنى تأمّل و درنگ در
تصميم به انجام كارى پيش از آغاز آن است تا بهترين صورت اختيار شود.( امّا اصطلاحا
همان طلب خير از خداوند است و مصداق متعارف آن استخاره به كلام اللَّه مجيد باشد.-
م.)
[5] در پارهاى نسخهها به جاى« لا تذهبنّ[
عنها] صفحا»[ و لا تذهبنّ منك صفحا- سرسرى از آن مگذر]، آمده است.
اسم الکتاب : رهاورد خرد، ترجمه تحف العقول المؤلف : ابن شعبه حرّاني الجزء : 1 صفحة : 75