اسم الکتاب : رهاورد خرد، ترجمه تحف العقول المؤلف : ابن شعبه حرّاني الجزء : 1 صفحة : 500
تا دو گوسفند بمانند و ميان آن دو قرعه افكند و قرعه به نام
هر كدام درآمد سرش بريده شود و سوزانده مىشود و بقيه رمه مىرهند.[1] (1) 10.
امّا نماز بامداد، قرائت (حمد و سوره) در آن به صداى بلند است زيرا پيامبر 6 در تيرگى پايان شب آن را مىخواند و قرائتش در شب صورت مىگرفت.
(2) 11. امّا گفته على
7 (كه فرمود): «كشنده ابن صفيّه را به دوزخ مژده ده» بر پايه فرموده
پيامبر خدا 6 بود. و او (جرموز؛ قاتل ابن صفيّه، زبير) از
كسانى بود كه در جنگ نهروان خروج كردند. ولى امير مؤمنان 7 چون
مىدانست وى بىگمان در شورش نهروان كشته مىشود، او را در بصره نكشت.
(3) 12. امّا اين كه
گفتى: على 7 اهل صفّين را چه در حال هجوم و چه در گريزشان مىكشت و
اجازه داد زخميانشان را هم بكشند، ولى در جنگ جمل سر در پى گريخته نمىنهاد و
اجازه كشتن زخمى را نمىداد و هر كس سلاحش را مىافكند ايمن بود و هر كس درون خانه
خود مىرفت در امان بود؛ از آن رو بود كه پيشوا و فرمانده اهل جمل كشته شده بود و
ستاد متشكّلى نداشتند كه بدان باز گردند (و جنگ را از سر گيرند) و مردم به راستى
در حالى كه سر جنگ نداشتند و مخالفتى نمىورزيدند و قصد تفرقهافكنى هم نداشتند[2] به
خانههايشان بازگشتند، (و همين قدر) راضى بودند كه شمشير از آنها برداشته شود،
آنجا حكم در مورد آنان برداشتن تيغه شمشير (از گردنشان) و خود دارى از آزارشان بود
زيرا كمكهايى (براى ادامه جنگ) هم نخواستند ولى اهل صفّين به يك ستاد آماده و
پيشوا[3] (و
فرماندهى) كه براى آنها سلاحها و زرهها و نيزهها و شمشيرها فراهم مىكرد متّكى
بودند كه مالى هنگفت به ايشان مىبخشيد و از آنها پذيرايى مىكرد و بيمارانشان را
عيادت مىكرد و شكسته اندامانشان را شكستهبندى و زخميان را درمان مىكرد، به
پيادگانشان مركب سوارى مىداد و برهنگانشان را جامه مىپوشانيد و آنها را به جنگ و
كشتار برمىگرداند.[4] پس اين دو
دسته را مشمول حكمى برابر نفرمود چون حكم در مورد محارب با خداشناسان و اهل توحيد[5] را
مىدانست؛
[1] در المناقب اينجا اضافه دارد[ و سهم الامام،
سهم الله لا يخيب- قرعه امام قرعه الهى است، پوچ در نمىآيد]
[2] در المناقب آمده است[ غير محاربين و لا
محتالين و لا متجسّسين و لا مبارزين- نه سر جنگ داشتند و نه محارب بودند و نه حيله
مىزدند و نه جاسوسى مىكردند و نه عرض اندام مىكردند]
[3] در المناقب:[ و امام المنتصب- پيشوايى
گماشته] آمده است.
[4] در المناقب آمده است:[ فان الحكم في اهل
البصرة الكفّ عنهم لما القوا اسلحتهم اذ لم تكن لهم فئة يرجعون اليها. و الحكم في
اهل صفّين ان تتبع مدبرهم و يجهز على جريحهم- پس حكم در مورد اهل بصره اين بود كه
چون ستاد فرماندهى نداشتند كه بدان تكيه كنند از كشتنشان خوددارى شود و حكم در
مورد اهل صفّين اين بود كه گريختگانشان را نيز دنبال كنند و زخميانشان را هم
تمامكش كنند]
[5] در المناقب آمده است:[ و لولا امير المؤمنين
7 و حكمه في اهل صفّين و الجمل لما عرف الحكم في عصاة اهل التوحيد- اگر
امير مؤمنان 7 و حكم او در مورد اهل صفّين و اهل جمل نمىبود، حكم درست
در باره سرتافتگان اهل توحيد شناخته نمىشد.
اسم الکتاب : رهاورد خرد، ترجمه تحف العقول المؤلف : ابن شعبه حرّاني الجزء : 1 صفحة : 500