اسم الکتاب : رهاورد خرد، ترجمه تحف العقول المؤلف : ابن شعبه حرّاني الجزء : 1 صفحة : 359
(1) اى جماعت (صوفيان مدّعى ترك دنيا) بدانيد كه شنيدم پدرم
از پدرانش عليهم السّلام روايت كرد كه پيامبر خدا 6 روزى
گفت: «من از چيزى چندان تعجب نكردم به اندازهاى كه از ذات مؤمن در شگفت شدم كه
اگر پيكرش را در سراى دنيا به قيچى تكّه تكّه كنند براى او خير است و اگر مالك همه
روى زمين از خاور تا باختر آن شود باز هم برايش خير است،[1] و هر چه خداى عزّ و جلّ
با او كند برايش خير باشد.» (2) اى كاش مىدانستم آنچه امروز برايتان شرح دادم در
شما اثر كرده يا بيشتر برايتان بگويم، آيا شما نمىدانيد كه خداوند جلّ اسمه در
آغاز كار بر مؤمنان واجب فرموده بود كه يك تن از ايشان با ده تن از مشركان هماوردى
كند و حق نداشت كه از برابر آنان بگريزد و هر كس به آنها پشت مىكرد جايگاهش در
آتش بود، سپس از فرط مهربانى برايشان اين تكليف را از آنان بگردانيد و فرمان آمد
كه يك تن از مؤمنان با دو تن از مشركان هماوردى كند و اين تخفيفى از (جانب) خداى
عزّ و جلّ براى مؤمنان[2] بود و حكم
دو مرد برابر ده مرد را نسخ فرمود.
(3) نيز به من بگوييد
آيا وقتى قاضيان بر مردى از شما كه مىگويد من زاهد و نادارم پرداخت مخارج زنش را
واجب مىشمارند، به او ستم مىكنند؟ اگر بگوييد: اين ظلم است، بر مسلمانان ظلم
كردهايد و اگر بگوييد: (نه) بلكه اين عدل است، خودتان را محكوم كردهايد، و آنجا
كه صدقه كسى را كه مىخواهد هنگام مرگ به بينوايان صدقهاى دهد مىطلبيد، خواستار
بيش از يك سوّم دارايى او هستيد.[3] (4) به من
بگوييد اگر تمام مردم چنان كه شما مىخواهيد زاهد باشند و نيازى به كالاى
ديگرانشان نباشد پس كفّاره سوگندها و نذر و صدقههاى زكات واجب از شتر و گوسفند و
گاو و جز آنها از طلا و نقره و خرما و كشمش و ديگر چيزهايى كه زكاتش واجب است به
چه كسى داده شود؟ اگر كار چنان باشد كه شما مىگوييد هيچ كس را نسزد كه چيزى از
دارايى دنيا را نگهدارد و بايد همه را، هر چند خود بدان سخت نياز داشته باشد،
تقديم كند. پس بد راهى در پيش گرفتهايد[4]
و مردم را هم بدان مىكشانيد و اين از روى نادانى به (مفادّ) كتاب خداى عزّ و جلّ
و روش پيامبر او 6 است كه كتاب منزل نيز آن را تصديق مىكند
و (بسى ناشايست است) كه شما با جهالت خود و عدم توجه به شگفتيهاى قرآن و تفسير آن
از ناسخ و منسوخ و محكم و متشابه و امر و نهى، آنها را رد مىكنيد.
[1] مراد اينكه ملازمهاى با فقر و درويشى ندارد
و توانگرى حتى در حدّ مالكيت سراسر روى زمين منافى ايمان مؤمن نيست. زيرا در هر
حال ايمانش تقويت مىشود. در فقر به صبرش مىافزايد كه مقوّى ايمان است و در
توانگرى خيراتش افزون مىشود كه فزاينده ايمان است.
[2] در متن« على المؤمنين» و در الكافى[ ...
للمؤمنين] آمده است( كه در ترجمه ترجيح داده شد.)
[3] در متن« حيث تريدون صدقة من تصدّق على
المساكين» و در الكافى[ حيث يردّون صدقة ...- آنجا كه ردّ صدقه مىكنند ...] آمده
است.
[4] در الكافى به جاى« ذهبتم اليه»[ ذهبتم فيه-
كه در آن رفتيد] آمده است.
اسم الکتاب : رهاورد خرد، ترجمه تحف العقول المؤلف : ابن شعبه حرّاني الجزء : 1 صفحة : 359