و منطق محكوم است، در آخرت در پيشگاه حضرت حق به طريق اولى محكوم است. چنين گنهكارى در قيامت با اندوه و حسرت، و ندامت و پشيمانى فرياد مى‌زند:

«لَوْ أَنَّ لِي كَرَّةً فَأَكُونَ مِنَ الْمُحْسِنِينَ»[1].

كاش براى من زمينه‌ى بازگشتى به دنيا بود تا از نيكوكاران مى‌شدم!

خداوند در جوابش مى‌گويد:

«بَلى‌ قَدْ جاءَتْكَ آياتِي فَكَذَّبْتَ بِها وَ اسْتَكْبَرْتَ وَ كُنْتَ مِنَ الْكافِرِينَ»[2].

آرى، محققاً آيات من براى دستگيرى و هدايتت به تو رسيد، تو آنها را تكذيب نمودى و راه سركشى از دستورات من را پيش گرفتى، و تو از ناسپاسان بودى.

در آن روز است كه براى نجات گنهكار، عوضى به جاى دين و عمل از او قبول نمى‌كنند، و بر پيشانى وجود او مهر محكوميت مى‌زنند.

«وَ لَوْ أَنَّ لِلَّذِينَ ظَلَمُوا ما فِي الْأَرْضِ جَمِيعاً وَ مِثْلَهُ مَعَهُ لَافْتَدَوْا بِهِ مِنْ سُوءِ الْعَذابِ يَوْمَ الْقِيامَةِ وَ بَدا لَهُمْ مِنَ اللَّهِ ما لَمْ يَكُونُوا يَحْتَسِبُونَ»[3].

اگر اهل ستم تمام آنچه را در زمين است و همانند آن را در اختيار داشته باشند، هر آينه همه را فدا كنند تا از عذاب سخت قيامت برهند، (ولى چنين چيزى نخواهد شد) و از جانب حق براى آنان برنامه‌هايى آشكار گردد كه گمان نمى‌بردند.

اميرالمؤمنين 7 در دعاى كميل، در اينكه در دنيا و آخرت گنهكار را در عدم‌

[1] - زمر( 39): 58.

[2] - زمر( 39): 59.

[3] - زمر( 39): 47.