مگر آنان كه از همه‌ى گناهان توبه كردند، و آراسته به ايمان به غيب شدند، و عمل صالح به جا آوردند، اينانند كه خداوند سيئاتشان را به حسنات تبديل مى‌كند و خداوند آمرزنده‌ى مهربان است.

در رابطه با عمل صالح و اخلاق حسنه كه از عوامل اصلاح ظاهر و باطن پس از توبه از گناه و قطع رابطه با معصيت است، قرآن مجيد احسان به پدر و مادر و اقوام و ايتام و مساكين و گفتار نيك با همه‌ى مردم و اقامه‌ى نماز و اداى زكات را مطرح مى‌نمايد، از آنجا كه من قصد دارم در حد لازم با كمك آيات قرآن مجيد و روايات، زيباييهاى معنوى و به عبارت ديگر عوامل اصلاح حال و عمل را مطرح كنم، آنچه را كه در آيات تفسير شده در صفحات گذشته آمده تكرار نمى‌كنم. تنها به توضيح مطالبى كه در هر آيه‌ى مورد نظر به عنوان مطلب تازه و جديد است قناعت مى‌نمايم، اكنون به بخشى ديگر از واقعيات اخلاقى و عملى در پرتو قرآن كريم توجه نماييد:

«... لا تَعْبُدُونَ إِلَّا اللَّهَ وَ بِالْوالِدَيْنِ إِحْساناً وَ ذِي الْقُرْبى‌ وَ الْيَتامى‌ وَ الْمَساكِينِ وَ قُولُوا لِلنَّاسِ حُسْناً وَ أَقِيمُوا الصَّلاةَ وَ آتُوا الزَّكاةَ...»[1].

نماز و انفاق به اندازه‌ى لازم به عنوان عبادت خدا و فرمانبرى از دستور و امر حضرت حق در سطور گذشته توضيح داده شد، به اين خاطر از اين آيه‌ى شريفه در رابطه با احسان به پدر و مادر و اقوام و ايتام و مساكين و گفتار نيك با همه‌ى مردم، مطالبى را يادآور مى‌شوم.

احسان به پدر و مادر

كتاب خدا در آيات متعددى پس از امر به عبادت حق، تمام مرد و زن را به‌

[1] - بقره( 2): 83.