دسته اول گناهانى است كه مستقيماً به خداوند ارتباط پيدا مى‌كند، مثلًا نمازى را نخوانده، روزه‌اى نگرفته و ....

توبه اين‌گونه گناهان آن است كه انسان از نافرمانى خداوند پشيمان شود، سپس تصميم بگيرد گذشته را جبران كند، نمازها و روزه‌ها را قضا نمايد و از اين‌پس نيز فرايض دينى را در موعد مقرر به‌جاى آورد. آن‌گاه از خداوند طلب مغفرت و آمرزش كند.

دسته دوم گناهانى است كه به مردم ارتباط پيدا مى‌كند، همچون غيبت، افترا، سرقت، ظلم و ستم و ....

توبه اين‌گونه گناهان، پس از پشيمانى و تصميم به ترك گناه، آن است كه در صورت امكان رضايت مردم را جلب و سپس از پيشگاه حق، طلب مغفرت نمايد. اگر مالى از كسى به زور گرفته، آن را به صاحبش برگرداند و اگر صاحبش را نمى‌شناسد با اذن مرجع تقليد از سوى صاحب اصلى صدقه دهد، اگر غيبت ديگران را كرده از آن‌ها حلاليت بطلبد و پس از آن استغفار نمايد.

پشيمانى از گناه، آغازى براى جبران گناهان است و به‌قول صائب، شاعر نامدار:

خداوند در قرآن كريم مى‌فرمايد:

وَ أَنِ اسْتَغْفِرُوا رَبَّكُمْ ثُمَّ تُوبُوا إِلَيْهِ يُمَتِّعْكُمْ مَتاعاً حَسَناً إِلى‌ أَجَلٍ مُسَمًّى وَيُؤْتِ كُلَّ ذِي فَضْلٍ فَضْلَهُ ....[1]

«از پروردگارتان آمرزش بخواهيد، سپس به درگاه او توبه كنيد [تا اين‌كه‌] شما را با بهره‌مندى نيكويى تا زمانى معين بهره‌مند سازد و به هر شايسته نعمتى، از كرم خود عطا كند ...»

3- اخلاص در نيت‌

اخلاص شرط اساسى در تمامى عبادات است، هركس عبادتى را براى خودنمايى و ريا و يا دستيابى به امور مادى و دنيايى انجام دهد، از آن عمل هرگز بهره و نصيبى نخواهد برد.

[1] - هود: 3