فَلَمَّا تَجَلَّى رَبُّهُ لِلْجَبَلِ
جَعَلَهُ دَكًّا وَ خَرَّ مُوسى صَعِقاً (اعراف- 143) پس چون
ذات ذو الجلال بر كوه تجلى نمود كوه پاره پاره گشت و هموار شد و موسى بىهوش بر
زمين افتاد. پايان كلام سيد قدس سره.
و گاه مىشود كه هنگام قرائت آيات قرآن، حقيقت بهشت و دوزخ و قيامت و
غير اينها از حقايق و اسرارى كه در قرآن آمده است بر او منكشف و آشكار مىگردد. و
ما در بيان اسرار قرائت بعضى از مراتب آن را بيان خواهيم نمود.
و اما تعظيم
يكى از حالات قلب است كه موجب آرامش و خشوع و شكستگى خاطر در مقابل
پروردگار و باعث پيدايش معرفت به عظمت و جلال ذات اقدس حق به اندازهاى كه براى
بشر امكان دارد مىشود، و عمدهترين نشانه حضور قلب در نماز و مهمترين نشان كمال
ايمان و همه عبادات، وجود همين حالت است، و از نشانههاى معرفت به عظمت و جلال ذات
اقدس حق، پى بردن انسان به حقارت و پستى خويشتن است، زيرا بنده، آنگاه كه به عظمت
سلطان خداوندى و سعه ملك او و جلالت قدرت او معرفت پيدا نمود و دانست كه، ممكن، در
حقيقت هيچ است و او به اندازه ذرهاى مالك خير و شر خود نيست و مرگ و حيات و حشر و
نشرش بدست ديگرى است عقل و انديشهاش مقهور اين عظمت مىگردد و در پيشگاه حضرت حق
اظهار ذلت و خشوع مىكند و قلبش از مشاهده عظمت جلال او و جلالت سلطان او بيش از
حد و وصف خاضع و خاشع مىگردد و مراقب حضور و نظر حضرت پروردگار و رد و قبول او
خواهد بود مراقبتى كه يك چشم بهم زدن از آن غافل نخواهد شد، و چگونه مىشود كه
چنين نباشد درحالىكه شاهد عظمت سلطان خداوندى بر