مقدمه‌

مثنوى اسرار الشهود از جمله آثار عارف و صوفى بزرگ سده نهم هجرى شيخ محمد اسيرى لاهيجى، صاحب كتاب معروف «مفاتيح الاعجاز فى شرح گلشن راز» است. اسرار الشهود به سبك و وزن مثنوى مولاناست و ظاهرا سراينده هنگام تأليف آن، كتاب عظيم مولانا را در مد نظر داشته است. پيش از اينكه درباره ارزش و اهميت اين مثنوى و شيوه تصحيح آن سخنى بگوييم، مناسب است شرح حال و حوادث روزگار اين عارف بزرگ را با استفاده از منابع موجود- كه فهرست آنها را در پايان مقدمه خواهم آورد- تشريح نماييم.

شمس الدين محمد بن يحيى بن على لاهيجى، متخلص به «اسيرى»، از بزرگان مشايخ طريقه نوربخشيه است. وى احتمالا در دهه سوم يا چهارم قرن نهم هجرى در لاهيجان پا به عرصه وجود نهاد. تحصيلات مقدماتى را در همان شهر طى نمود و سپس در رى به خدمت سيد محمد نوربخش بنيانگذار طريقت نوربخشيه، كه از عرفاى بسيار نام‌آور آن عهد بود، درآمد. و حداقل شانزده و به روايتى تا حدود بيست سال از محضر سيد استفاده نمود و تأثير فراوانى از او پذيرفت. چون اين دوران طولانى تلمذ نزد سيد نوربخش بيش از حد معمول مريد و مرادى بوده لذا در اغلب كتب تراجم و احوال عرفا و ادبا نام اين دو در كنار هم آمده است. بدين لحاظ بدنيست در اينجا به گوشه‌هايى از زندگانى و احوال و آثار سيد محمد نوربخش اشاره نماييم.