و معرفت داشته و در پيشگاه او بايستد، و آرام گرفته و اظهار خشوع و تواضع نموده و قرار بگيرد، آنگاه ميان حالت نوميدى و آزمندى، و شكيبايى و بى‌تابى بايستد، به گونه‌اى كه گويى نويد پروردگار تنها متوجّه او، و وعده عذاب تنها براى اوست، و دارايى [يا: آرمانهاى‌] خويش را در راه خدا بذل نموده و تمام اهداف [يا: وجود و تعلّقات‌] خود را خيال انگاشته، و نفس خود و هر چيز ارجمند در نزد خويش را در راه خشنودى خداوند بذل نموده، و بدون اينكه انتظار چيزى را بكشد، پيش به سوى او، راه راست را طى نمايد، و وابستگى‌هاى اهتمام به غير او را با چشم توجّه به خداوندى كه قصد سير به سوى او را نموده و مى‌خواهد به درگاه او وارد شده، قطع نمايد، و از او اجازه ورود بگيرد.

هر گاه كسى اين چنين عمل كند، نمازش همان نمازى خواهد بود كه به خواندن آن امر، و در باره آن گفته شده است كه: «براستى نماز انسان را از كردار و گفتار زشت و ناپسند باز مى‌دارد.»[1] آنگاه منصور رو به امام صادق 7 نمود و عرض كرد: اى ابا عبد اللَّه، ما پيوسته از درياى [علم‌] تو استفاده نموده، و به سوى تو نزديكى مى‌جوييم، ما را از كورى باطنى بينا گردانيده، و به نور هدايت خويش، تاريكى و امور پيچيده را روشن مى‌نمايى، لذا ما همواره در انوار پاكيزه و درياى لبريز دانش تو شناور هستيم.[2]

كيفيّت نيّت در عبادات‌

ناگفته نماند: از آنجا كه در خطبه اين كتاب كيفيّت نيّت را توجّه داديم و به روشنى بيان كرديم كه: بنده بايد خداوند- جلّ جلاله- را تنها از آن جهت كه شايسته‌

[1]. اشاره به آيه شريفه 45 از سوره عنكبوت( 29) كه مى‌فرمايد: إِنَّ الصَّلاةَ تَنْهى‌ عَنِ الْفَحْشاءِ وَ الْمُنْكَرِ.

[2] كنز الفوائد، ج 2 ص 223- با اين تفاوت كه به جاى جمله آخر يعنى:« و لذا، ما همواره در انوار پاكيزه و درياى لبريز دانش تو شناور هستيم» آمده است:« بدون اينكه از تو جدا و منحرف گرديم.»