دروغگو بوده، و نمازش را با خيانت و دروغ و بهتان آغاز نموده است. و حال كسى كه آغاز نمازش تصريح به دروغ و باطل و دشمنى باشد، چگونه خواهد بود؟ آيا مستحقّ ذلّت و خوارى نخواهد بود؟! 4- اگر نمازگزار شروع نماز و هنگام وارد شدن در آن صفت شخص تنبل و كسى را داشته باشد كه نماز را بر خود سنگين مى‌داند، لازم است حال كسانى را كه با حالت كسالت و تنبلى به نماز مى‌ايستند در صريح قرآن بنگرد،[1] و با خود بينديشد كه اگر پيش از حضور در اين نماز، دوست يا ياور پادشاهى كه محبوب اوست بر او وارد مى‌شدند، چگونه براى احترام آنان بپا مى‌خاست و بدون احساس تنبلى و سنگينى به آنان توجّه مى‌نمود، و لازم است بداند كه خداوند- جلّ جلاله- محقّقا در نزد او از بندگانش پست‌تر است. و چه خطر هولناكى!

4- آداب ستايش و ثناى پروردگار

در خطبه كتاب گذشت كه ستايش و تمجيد از وظايف كسانى است كه ميان خود و خداوند- جلّ جلاله- از تمام خيانتها و گناهان رسته باشند، امّا كسى كه امر واجب مهمّى كه وقتش تنگ شده بر گردن اوست، بايد ابتدا چيزى را كه مهم‌تر است انجام دهد و بعد چيز مهمّ‌تر در مرحله بعد و .... و مهمّ ترين واجب بر او پيش از وارد شدن در نماز و ستايش و تمجيد پروردگار، توبه نمودن و بجا آوردن واجبات عينى متعيّن بر اوست، خواه واجبات قلبى باشند و يا بدنى و يا مالى و يا مربوط به اعمال ديگر.

از جمله آدابى كه انسان بايد هنگام ستايش و ثناى الهى رعايت كند، آن است كه:

1- لذّت و تعلّق خاطرش به ستايش و تمجيد و ثنا و سپاسگزارى از خداوند- جلّ و جلاله- نزد او لذّت بخش‌تر و محبوبتر از ستودن و مدح و ثناى تمام‌

[1] اشاره به آيه شريفه 142 از سوره نساء( 4) كه در باره منافقين مى‌فرمايد: وَ إِذا قامُوا إِلَى الصَّلاةِ، قامُوا كُسالى‌.:( و هنگامى كه به نماز مى‌ايستند، با حالت كسالت و بى‌ميلى مى‌ايستند.)؛ و نيز آيه شريفه 54 از سوره توبه( 9) كه مى‌فرمايد: وَ لا يَأْتُونَ الصَّلاةَ، إِلَّا وَ هُمْ كُسالى‌.:( و همواره با حالت كسالت و بى‌ميلى به نماز مى‌آيند و در آن وارد مى‌شوند.)