سيره ائمه بخصوص اميرالمؤمنين سلام الله عليه است، در مقام مصرف بايد قانع بود و به اندازه نياز و يا كفاف، حاصل درآمد خود را بر داشت و مصرف كرد.

قناعت، صفت نيكويى است كه سبب بسيارى از فضائل اخلاقى ديگر مى‌شود.

شخص قانع، سريعتر از ديگران به سعادت ابدى نائل مى‌گردد، زيرا اكتفاكردن به حدّ اقل امكانات زندگى به انسان، فرصت مى‌دهد كه به مسائل دينى خود بپردازد و توشه آخرت را ذخيره سازدو برعكس، از دست دادن روحيه قناعت و بى نيازى، باعث غرق شدن در مادّيات و زرق و برق دنيا و در نتيجه از دست دادن آخرت است.

پيامبر اكرم 6 فرمود:

«طُوبى لِمَنْ هُدِىَ لِلْاسْلامِ، وَكانَ عَيْشُهُ كَفافاً بِهِ»[1]

خوشا به حال كسى كه به دين اسلام، هدايت يابد و معاش زندگيش در حدكفاف نيازهاى او باشد.

اميرمؤمنان عليه‌السّلام قناعت را نعمتى خدادادى مى‌داند و مى‌فرمايد:

«اذا ارادَ اللَّهُ بِعَبْدٍ خَيْراً الْهَمَهُ الْقَناعَةَ فَاكْتَفى بِالْكَفافِ وَاكتَسَى‌ بِالْعَفافِ»[2]

هرگاه خدا بخواهد به بنده‌اى خير دهد، قناعت را به او الهام مى‌كند. چنين بنده‌اى بقدر كفاف، بسنده مى‌كند و با لباس عفاف، خود را مى‌پوشاند

يعنى چشم به مال ديگران نمى‌دوزد و دست به سوى ديگران دراز نمى‌كند.

زمينه‌هاى قناعت‌

براى به بار نشستن نهال قناعت، بايد زمينه‌هاى مناسب آن را به وجود آورد تارشد و بالندگى‌اش ميسّر گردد. اين زمينه‌ها عبارتند از:

[1] - جامع السّعادات، ج 2، ص 104.

[2] - غرر الحكم، ج 3، ص 175.