د- شدّت عمل نسبت به متخلّفان:

امكان دارد كه در دستگاه اجرايى، كم وبيش افرادى يافت شوند كه نسبت به اموال مردم بى توجه ويا قصد سوء داشته باشند درزمان رسول خدا صلى‌الله عليه وآله كه حجم بيت المال محدود بود وسريع مصرف مى‌شد، چنين مسائلى كمتر اتفاق مى‌افتاد ولى بعدها، همراه افزايش بيت المال، آمار سوء استفاده‌ها هم فزونى گرفت.

اميرمؤمنان (ع) در برخورد باخائنان بيت المال برخوردى قاطع وخرد كننده داشت و مصمّم بود كه چنين افرادى بايد در اختيار عدالت قرار گيرند و سخت مجازات شوند. به عنوان مثال، درنامه‌اى به «زيادبن ابيه»- جانشين استاندار بصره مى‌نويسد:

«وَانّى‌ اقْسِمُ بِاللَّهِ صادِقاً لَئِنْ بَلَغَنى‌ انَّكَ خُنْتَ فى‌ فىْ الْمُسْلِمينَ شَيْئاً صَغيراً اوْ كَبيراً لَاشُدَّنَّ عَلَيْكَ شِدَّةً تَدَعُكَ قَليلَ الْوَفْرِ، ثَقيلَ الظَّهْرِ ضَئيلَ الْامْرِ وَ السَّلامُ.»[1]

به خداسوگند راستين مى خورم، اگر به من خبر رسد كه در مال مسلمين- كم يا زياد

خيانت كرده‌اى چنان برتو سخت خواهم گرفت كه تهيدست وگران بار وپريشان حال بمانى! تمام.

راههاى حفظ بيت المال‌

براى حفاظت هر چه بهتر از اموال عمومى از دستبرد، حيف وميل، جابه جايى نابجا ومانند آن راههاى زير پيشنهاد مى شود:

الف- انتخاب شايسته‌

انتخاب افراد شايسته، نخستين گام اصولى در راه حفظ اموال عمومى است كه اگر به گونه‌اى دقيق وطبق ضابطه- نه بارابطه- انجام گيرد، بسيار سودمند خواهد بود. عقل سليم نيز حكم مى‌كند كه كار را بايد به كاردان سپرد، منظور از افراد كاردان وشايسته‌

[1] - نهج البلاغه، فيض، نامه 20.