حقيقت ذكر چيست؟

از آيات قرآنى و سخنان اولياى گرامى اسلام، استفاده مى‌شود كه ذكر عبارت است از ياد خدا در همه احوال و پيشامدها وتوجه به حضور درمحضر الهى و او را حاضر و ناظر بر اعمال و رفتار خويش دانستن و اين كه هيچ امرى بر او پوشيده نمى‌ماند. از اين رو، هنگام روبه رو شدن با تكاليف واجب به ياد خدا بوده، آنها را انجام دهد و هنگام روبه روشدن با محرمات و معاصى از خدا غافل نباشد، واز انجام آن پرهيز نمايد، چنان كه قرآن كريم مى‌فرمايد:

«اتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ خَبِيرٌ بِما تَعْمَلُونَ»[1]

از خدا بترسيد كه خدا به كارهايى كه مى‌كنيد، آگاه است.

«يَعْلَمُ خائِنَةَ الْأَعْيُنِ وَ ما تُخْفِي الصُّدُورُ»[2]

خيانت‌هاى چشمان و آنچه سينه‌ها پنهان ساخته مى‌داند.

«وَ هُوَ مَعَكُمْ أَيْنَ ما كُنْتُمْ»[3]

خدا با شماست، هر جا كه باشيد.

«وَ نَحْنُ أَقْرَبُ إِلَيْهِ مِنْ حَبْلِ الْوَرِيدِ»[4]

ما از رگ و ريد به او نزديك تر هستيم.

در روايتى امام صادق ازجمله سخت‌ترين تكاليف خداوند بر بندگانش را «ذِكرُاللَّهِ عَلى كُلِّ مَوْطِنٍ» به ياد خدا بودن در هر جا شمرده، مى‌فرمايد:

[1] - حشر، آيه 18

[2] - غافر( مؤمن)، آيه 19

[3] - حديد، آيه 4

[4] - ق، آيه 16