كند، عبارت است از:

الف- كسالت و تنبلى:

كسالت و تنبلى، نوعى بيمارى است كه چون خوره، دين و دنياى انسان را نابود مى‌سازد. از اين رو اسلام آن رانكوهش كرده و پيروان خود را، از دچار شدن به آن برحذر مى‌دارد.

امام باقر عليه‌السلام فرمود:

«الْكَسَلُ يَضُرُّ بِالدّينِ وَالدُّنْيا»[1]

تنبلى، به دين و دنياى انسان، ضرر مى‌زند.

درجاى ديگر مى‌فرمايد:

«انّى‌ لَابْغِضُ الرَّجُلَ يَكُونُ كَسْلاناً عَنْ امْرِ دُنْياهُ وَمَنْ كَسَلَ عَنْ امْرِ دُنْياهُ فَهُوَ عَنْ امْرِ آخِرَتِهِ اكْسَلُ»[2]

من از مردى كه در كار دنيايش تنبلى كند، خوشم نمى‌آيد، كسى كه‌در امر دنيايش كند در امر آخرتش كاهلتر خواهد بود.

ب- كار امروز به فردا وانهادن:

تأخير انداختن كارها و كار امروز را به فردا وانهادن ازجمله آفتهاى از دست دادن فرصتها محسوب مى‌شود. در روايات اسلامى، ازاين موضوع با عنوان «تسويف» ياد شده است.

امير مؤمنان عليه‌السلام درنامه‌اى به يكى از يارانش مى‌نويسد:

«فَتَدارَكْ ما بَقِىَ مِنْ عُمْرِكَ وَلا تَقُلْ غَداً وَبَعْدَ غَدٍ فَانَّما هَلَكَ مَنْ كانَ قَبْلَكَ بِاقامَتِهِمْ عَلَى الْامانِىِّ وَالتَّسْويفِ حَتَّى اتاهُمْ امْرُاللَّهِ بَغْتَةً وَهُمْ غافِلُونَ»[3]

باقيمانده عمرت را تدارك كن و نگو فردا و پس فردا. هماناپيش از تو، كسانى‌

[1] - تحف العقول، ص 219

[2] - فروع كافى، ج 5، ص 85

[3] - بحارالانوار، ج 73، ص 75