ابن تيميّه، طبع رياض، ج 11، ص 45، استاد نيكلسن «طالب جرى» را كنايه از مريد و «مطلوب» را عبارت از مرشد دانسته و بر شيوه محققّان گفته است كه مأخذ اين حديث را به دست نياوردم. بر اين فرض بايد اشاره باشد به حديث:

لَا تُمار أَخَاكَ وَ لَا تُمازحْهُ.

(با دوست خود ستيزه مجوى و مزاح مكن.) [1] جامع صغير، طبع مصر، ج 2، ص 201. ولى چون «هيچ مطلوبى» مفيد استغراق و تعدّد است و مريد فقط يك مرشد و مطلوب مى‌تواند داشته باشد توجيه اوّل به نظر نگارنده قوى‌تر است.

[ص 647 شرح مثنوى‌]

[ «مدّتى مى‌بايدش (مريد) لب دوختن»]

127-

از آداب طريقت يكى آن است كه مريد در حضور شيخ خاموش نشيند و آماده شنيدن سخن پير باشد. «بايد كه پيوسته منتظر و مترصّد بود كه بر لفظ شيخ چه مى‌رود و زبان او را واسطه كلام حق داند. و يقين شناسد كه او به خدا گويا هست نه به هوا ... پس بايد كه دايم مترصّد و حاضر بود تا از فوايد و عوايد كلام شيخ محروم و بى‌نصيب نماند.» مصباح الهدايه، تهران، ص 222. [ص 654 شرح مثنوى‌]

[آدمى را لالى از كرّى بُوَد]

128-

اين مضمون مناسب است با آنچه در قابوس نامه مى‌خوانيم: «و تا توانى از سخن شنيدن نفور مشو كه مردم از سخن شنيدن سخن گوى شوند. دليل بر آن كه اگر كودكى را كه از مادر جدا شود در زير زمين برند و شير همى‌دهند و همان جاى همى‌پرورند، مادر و دايه با وى سخن نگويند و ننوازند و سخن كس نشنود چون بزرگ شود لال بود. و هيچ سخن نداند گفتن تا به روزگار كه همى‌بشنود و بياموزد. دليل بر آن كه هر كرى كه مادر زاد بُوَد، لال بُوَد و از اين سبب است كه همه لالان كر باشند.» قابوس نامه، انتشارات بنگاه ترجمه و نشر كتاب، ص 49، نيز نهاية الاقدام، ص 324 [ص 655 شرح مثنوى‌]

______________________________ [1] عوالى اللآلى ج 1 ص 190