161 با اختلاف مختصر. نيز رجوع كنيد به: احياء العلوم، ج 2، ص 148، جامع صغير، ج 2، ص 156.

[ص 221 احاديث مثنوى‌]

[از زليخا نكته‌ها بشنو ز عشق‌]

1059-

اشاره است به قصه ذيل:

كَانَتْ زُلَيْخَا منْ مَحَبَّة يُوسُفَ نَسيَتْ كُلَّ شَيْ‌ءٍ سوَاهُ وَ لَمْ تَسْمَعْ سوَى فَحْوَاهُ وَ لَمْ تَعْرفْ سوَى مَعْنَاهُ وَ لَمْ تَنْظُرْ الَى احَدٍ سوَاهُ وَ كَانَتْ لَا تَنَامُ اللَّيْلَ الَّا لَحْظَةً وَ لَا تَأْكُلُ الَّا منْ غَيْر شَهْوَةٍ وَ لَا تَنَفَّسَ الَّا بذكْره وَ كَانَتْ تُسَمَّى كُلَّ شَيْ‌ءٍ بيُوسُفَ وَ اذَا فُصدَتْ يَقْطُرُ دَمُهَا عَلَى الارْض فَتَقُولُ يُوسُفُ يُوسُفُ وَ اذَا رَفَعَتْ رَأْسَهَا الَى السَّمَاء تَرَى اسْمَ يُوسُفَ مَكْتُوباً بالْكَوَاكب‌[1].

بحر المحبة فى اسرار المودة، منسوب به احمد غزالى، طبع بمبئى، ص 86 و نظير آن مطلبى است كه در شرح تعريف (ج 1، ص 106) نقل شده است: و به قصه‌هاى زليخا چنين آورده‌اند كه چون محبت بر وى غالب گشت همه صفات وى يوسف گشت. به وقت سرما ذكر نام يوسف بر زبان راندى گرم گشتى چنان كه عرق از وى روانه شدى. و همچنين اگر به يوسف نگاه كردى بدين صفت گشتى. و همچنين به گرما يوسف را ياد كردى يا به وى نظر كردى به راحت افتادى. و همچنين در وقت گرسنگى و تشنگى چون يوسف را ياد كردى از طعام و شراب مستغنى گشتى. (اين مأخذ به هدايت دانشمند محقق آقاى مجتبى مينوى به دست آمده است).

[ص 219 قصص مثنوى‌]

[1] - زليخا از عشق يوسف، كارش به آنجا كشيد كه جز او همه چيز را فراموش كرده بود. جز سخن او چيز ديگرى نمى‌شنيد و جز او معنى و مقصودى نداشت.

به كسى جز يوسف نگاه نمى‌كرد. خيلى كم مى‌خوابيد و با بى‌ميلى غذا مى‌خورد. به نام او نفس مى‌كشيد. و هر چيزى را به اسم او نام‌گذارى مى‌كرد.

وقتى رگش را مى‌زدند خون ريخته‌اش بر زمين نقش يوسف، يوسف مى‌گرفت.

وقتى به آسمان نگاه مى‌كرد اسم يوسف را در ميان آسمانها نوشته شده مى‌ديد.