إنَّ اللَّهَ يُلَقِّنُ الْحكْمَةَ عَلَى لسَان الْوَاعظينَ بقَدْر همَم الْمُسْتَمعينَ‌[1].

المنهج القوى، ج 6، ص 179 [ص 198 احاديث مثنوى‌]

[جليس الله‌]

945-

مستفاد است از خبر:

مَنْ أَرَادَ أَنْ يَجْلسَ مَعَ اللَّه فَلْيَجْلسْ مَعَ أَهْل التَّصَوُّف‌[2].

كه سيوطى آن را با مختصر تفاوت در اللآلى المصنوعة، ج 2، ص 264 نقل كرده و از موضوعات شمرده است.

[ص 198 احاديث مثنوى‌]

[وسوسه پرواز]

946-

ظاهراً اشاره باشد به حكايتى كه ياقوت از اسماعيل بن حمّاد جوهرى مؤلف صحاح و لغوى مشهور و تصميم او بر پرواز به وسيله اختراع ناقص خود نقل كرده و آن حكايت اين است:

وَ اعْتَرَى الْجَوْهَرىَّ وَسْوَسَةٌ فَانْتَقَلَ الَى الْجَامع الْقَديم بنَيْسَابُورَ فَصَعدَ الَى سَطْحه وَ قَالَ ايُّها النَّاسُ انِّى عَملْتُ فى الدُّنْيَا شَيْئًا لَمْ اسْبَقْ الَيْه فَسَأَعْمَلُ للآخرَة امْراً لَمْ اسْبَقْ الَيْه وَ ضَمَّ الَى جَنْبَيْه مصْرَاعَىْ بَابٍ وَ تَابَّطَهُمَا بحَبْلٍ وَ صَعدَ مَكَاناً عَالياً منَ الْجَامع وَ زَعَمَ انَّهُ يَطيرُ فَوَقَعَ فَمَاتَ‌[3].

معجم الادباء، طبع مصر، ج 6، ص 157 [ص 205 قصص مثنوى‌]

[1] - خداوند حكمت را به گونه‌اى بر زبان موعظه‌گران جارى مى‌كند كه درخور فهم شنوندگان باشد.

[2] - كسى كه مى‌خواهد با خدا بنشيند با اهل تصوف بنشيند.( حديث جعلى و غير معتبر است).

[3] - جوهرى( كه براى پرواز در آسمان) وسوسه شده بود يك روز به مسجد جامع قديم نيشابور رفت. و از پشت بام خطاب به مردم گفت من براى دنيا دست به كارى بى‌سابقه زده‌ام( شايد منظورش كارهاى علمى و ادبى اوست). و اينك مى‌خواهم براى آخرت دست به عمل بى‌سابقه ديگرى بزنم. آن گاه دو لنگه درى را به دو طرف خود بست و آنها را با طناب محكم كرد و با صعود به بلندترين نقطه به گمان اين كه مى‌تواند پرواز كند پريد. چند لحظه بعد به زمين افتاد و جان بداد.