غَلَبَ شَهوَتُهُ عَقلَهُ فَهُوَ شَرٌّ منَ البَهَائم‌[1].

وسائل الشيعه، چاپ تهران، ج 2، ص 447 و اين حديث را غزالى با تفاوتى در تعبير و بى‌آنكه به كسى نسبت دهد در احياء العلوم (ج 1، ص 169) آورده و در كلام خود مندرج ساخته است.

[ص 118 احاديث مثنوى‌]

[ناقه و مجنون خلاف هم روند!]

611-

اين حكايت ظاهراً از روى بيت ذيل ساخته شده است.

و اين بيت مطابق تصريح ابو على قالى در كتاب النوادر، چاپ دار الكتب المصريه، ص 158 به بعد جزء قصيده‌اى است از عروة بن حزام مشتمل بر 84 بيت. و اين قصه در حكايات مجنون به نظر نرسيد. و مولانا اين حكايت را در كتاب فيه ما فيه نيز آورده است.

فيه ما فيه، ص 16 و نيز در مكتوبات، ص 70 [ص 139 قصص مثنوى‌]

[1] - از عبد اللّه بن سنان چنين نقل شده كه گفت از امام جعفر صادق( ع) پرسيدم آيا مقام فرشتگان از انسانها بالاتر است؟ آن حضرت از قول امير مؤمنان على بن ابى طالب چنين فرمود: خداوند فرشتگان را صرفاً از عقل و به دور از شهوت آفريده است و انسانها را از هر دو، بنا بر اين انسانى كه عقلش بر شهوتش غالب شود مقامى بالاتر از فرشته دارد. و اگر شهوتش بر عقلش غالب گردد مقامش پايين‌تر از حيوانات است.[ شاعرى نيز گفته است:

[2] - شتر من دل در هواى مبدأ دارد( چون از بچّه‌اش جدا شده) و من دل در هواى مقصد دارم( چون محبوبم آنجاست)، پس ما دو همسفر در جهت مخالفيم!