[غير هفتاد و دو ملّت دينشان‌]

549-

تعبير: هفتاد و دو ملت- مبتنى است بر روايت ذيل:

افتَرَقَت اليَهُود عَلَى احدَى وَ سَبعينَ فرقَةً وَ تَفَرَّقَت النصَارَى عَلَى اثنَتَين وَ سَبعينَ فرقَةً[1].

تفصيل حديث را در كافى ج 8 ص 224 ح 283 ببينيد.

جامع صغير، ج 1، ص 47 [ص 105 احاديث مثنوى‌]

[ «عاقبت جوينده يابنده بُوَد»]

550-

به ذيل شماره (112) رجوع كنيد. [1] [ص 105 احاديث مثنوى‌]

[چون درى كوبى برون آيد سرى‌]

551-

اين حديث مراد است: [2]

مَا دُمتَ فِى صَلَاةٍ فَانتَ تَقرَعُ بَابَ المَلِكِ وَ مَن يَقرَع بَابَ المَلِكِ يُفتَح لَهُ‌[2].

حلية الاولياء، ج 1، ص 130 [ص 105 احاديث مثنوى‌] پايان دفتر سوم‌

______________________________ [1] «جوينده يابنده بود» مَثَل است و اصل آن به تازى چنين است: مَنْ طَلَبَ وَجَدَ (1).

نهج‌البلاغة ص 544 قصار 386-

قَالَ عَليٌّ 7 مَنْ طَلَبَ شَيْئاً نَالَهُ أَوْ بَعْضَهُ‌

هر كه چيزى طلب كند به همه آن يا به قسمتى از آن مى‌رسد.

عيون الاخبار، طبع مصر، ج 4، ص 137

مَنْ طَلَبَ شَيْئاً وَجَدَ.

مجمع الامثال مى‌دانى، طبع ايران، ص 640.

مَنْ طَلَبَ شَيْئاً وَجَدَهُ وَ انْ لَمْ يَجدْهُ يُوشَكْ انْ يَقَعَ قَريباً منْهُ.

كتاب المعمرين لابى حاتم السجستانى ص 49.

مَنْ طَلَبَ الشَّى‌ءَ وَ جَدَّ وَجَدَ

(2). مجموعه امثال، نسخه خطى متعلق به جناب آقاى همايى. بعضى آن را به ابو القاسم جنيد بغدادى نسبت دادند.

كشف المحجوب هجويرى، طبع لنينگراد، ص 540. نيز امثال و حكم دهخدا، ذيل: جوينده يابنده است كه به عنوان حديث نبوى و بدون ذكر مأخذ نقل شده است. اين مثل را در مثنوى مكرر خواهيم ديد. [ص 522 شرح مثنوى‌] (1) كسى كه بجويد، مى‌يابد. (نيز ر ك: رديف 1084) (2) (معنى جمله‌هاى مشابه): كسى كه چيزى را بجويد آن را مى‌يابد. كسى كه چيزى را بجويد آن را مى‌يابد و اگر نيافت، اميد دست يابى به آن در او زياد مى‌شود. كسى كه چيزى را بجويد و تلاش كند آن را مى‌يابد.

[2] اين حديث مراد است:

عَنْ رَسُول اللَّه صَلَّى اللَّهُ عَلَيْه وَ آله وَ سَلَّمَ قَالَ: ... يَا أَبَا ذَرْ إنَّكَ مَا دُمتَ فى الصَّلَاة فَأَنْتَ تَقرَعُ بَابَ الْمَلك وَ مَنْ يُكْثرْ قَرْعَ بَاب الْمَلك يُفتَح لَهُ (1).

امالى شيخ طوسى ص 529 مكارم الأخلاق ص 461 حلية الاولياء، ج 1، ص 130 [ص 105 احاديث مثنوى‌] (1) در سفارشات رسول خدا (درود خدا بر او و خاندانش باد) به ابو ذر است كه مى‌فرمايد: اى ابوذر، تا زمانى كه در نماز هستى در حقيقت خانه خدا را دق الباب مى‌كنى و بالأخره خانه به رويت باز خواهد شد.

[1] - مذهب يهود به هفتاد و يك فرقه و مذهب مسيحيت به هفتاد و دو فرقه منشعب شده‌اند.

[2] - تا زمانى كه در نماز هستى در حقيقت خانه خدا را دق الباب مى‌كنى و بالأخره خانه به رويت باز خواهد شد.