«خَرَجَ الْحُسَيْنُ بْنُ عَليٍّ عَلَيْه السَّلامُ عَلَى أَصْحَابه فَقَالَ: أَيُّهَا النَّاسُ إنَّ اللَّهَ جَلَّ ذكْرُهُ مَا خَلَقَ الْعبَادَ إلَّا ليَعْرفُوهُ فَإذَا عَرَفُوهُ عَبَدُوهُ فَإذَا عَبَدُوهُ اسْتَغْنَوا بعبادَته عَنْ عبَادَة مَنْ سوَاه، فَقَالَ لَهُ رَجُلٌ: يَا ابْنَ رَسُول اللَّه بأَبي أَنْتَ وَ أُمِّي فَمَا مَعْرفَةُ اللَّه قَالَ: مَعْرفَةُ أَهْل كُلِّ زَمَانٍ إمَامَهُمُ الَّذي يَجبُ عَلَيْهمْ طَاعَتُهُ»[1] [1]

كتاب المبين طبع ايران ج 1 ص 215.

فَبهمْ مَلَأْتَ سَمَاءَكَ وَ أَرْضَكَ حَتَّى ظَهَرَ أَنْ لَا إلهَ إلَّا أَنْتَ‌[2] [2].

و در زيارت علي 7:

السَّلامُ عَلَى نَفْس اللَّه الْقَائمَة فيه بالسُّنَن وَ عَيْنه الَّتي مَنْ عَرَفَهَا يَطْمَئنُ‌[3]

[3]. همان كتاب ص 219 [ص 254 شرح مثنوي‌]

[خلق را جبارى رحمت است‌]

50-

گفته مولانا در نتيجه‌گيرى از جبر بى‌مناسبت نيست بدانچه ابوالقاسم قشيرى در ذيل معنى جبار گفته است: «فَاذَا عَلمَ انَّهُ يُجْبرُ الْخَلْقَ عَلَى مُرَاده وَ عَلمَ انَّهُ لَا يَجْرى فى سُلْطَانه مَا يَأْبَاهُ وَ يُكْرهُهُ تَرَكَ مَا يَهْوَاهُ وَ انْقَادَ الَى مَا يَحْكُمُ به مَوْلَاهُ»[4]. التحبير فى علم التذكير، نسخه‌

______________________________ [1] علل‌الشرائع جلد 1 صفحه 9

[2] مصباح المتهجد صفحه 803

[3] بحارالأنوار جلد 97 صفحه 330 باب 4

[1] - حضرت حسين بن على( ع) وقتى در جمع ياران خود وارد شد خطاب به مردم فرمود هدف خداوند- عزّوجلّ- از خلقت انسانها اين بود كه( به خداى خويش) معرفت پيدا كنند تا بر اساس آن او را بپرستند و در نتيجه از پرستش غير خدا بى‌نياز شوند. شخصى پرسيد اى فرزند رسول خدا- پدر و مادرم فداى تو باد- منظور از معرفت به خدا چيست؟ آن حضرت در پاسخ فرمود: آن است كه در هر زمان به امام واجب الاطاعه خود معرفت پيدا كنى.

[2] - خدايا، آسمان و زمينت را توسط ايشان( امامان) از وحدانيت خويش پر كرده‌اى.

[3] - سلام بر امامى كه نَفْس خداست و سنتها به او استوار است و سلام بر امامى كه چشم خدا است و هر كس به او معرفت يابد به اطمينان رسد.

[4] - انسان وقتى متوجه شود كه مردم مقهور اراده خداوند هستند و نيز بداند كه در قلمرو حكومت خدا، هيچ امرى بر خلاف ميل و خواستش جارى نمى‌شود، دست از تبعيّت هوى و هوس بر مى‌دارد و به آنچه پروردگارش فرمان داده است گردن مى‌نهد.