[مال باشد صاحبش را عيب پوش‌]

175-

... اين مقصود، نزديك است به گفته مسروق بن الْاجْدَع از شاعران عرب:

رَبيع الابرار، باب المال و الكسب. نظير آن از كليله و دمنه:

«و هر كلمتى و عبارتى كه توانگرى را مدح است درويشى را نكوهش است. اگر درويش دلير باشد بر حمق حمل افتد و اگر سخاوت ورزد به اسراف و تبذير منسوب شود. و اگر در اظهار حلم كوشد آن را ضعيف شمرند. و اگر به وقار گرايد كاهل نمايد و اگر زبان آورى و فصاحت نمايد بسيار گوى نامند. و گر به مأمن خاموشى گريزد مُفْحَم خوانند.» كليله و دمنه، چاپ مينوى، ص 175. حديث ذيل، نيز اين معنى را افاده مى‌كند:

الْعلْمُ وَ الْمَالُ يَسْتُران كُلَّ عَيْبٍ وَ الْجَهْلُ وَ الْفَقْرُ يَكْشفَان كُلَّ عَيْبٍ.

(دانش و خواسته هر عيبى را مى‌پوشاند و نادانى و تهيدستى از روى عيبها پرده بر مى‌گيرد.) جامع صغير، طبع مصر، ج 2، ص 69. [ص 1003 شرح مثنوى‌]

[كى غناى قلب از ثروت بُوَد]

176-

.. صوفيان، توانگرى را از صفات و احوال قلب مى‌شمارند و فزونى ثروت را دليل غناى قلب نمى‌انگارند. حضرت رسول اكرم 6 نيز فرموده است:

لَيْسَ الْغنَى عَنْ كَثْرَة الْعَرَض وَ لَكنَّ الْغنَى غنَى النَّفْس.

(توانگرى به بسيارى مال و امور ظاهرى نيست و ليكن بى‌نيازى آن است كه جان بى‌نياز باشد.) كنزالفوائد ج 2 ص 193 فصل في ذكر الغنى و الفقر مجموعه ورام ج 1 ص 163 بيان ذم الحرص و الطمع و مدح القناعة مشكاة الأنوار ص 129 الفصل السادس في الغنى و الفقر جامع صغير، طبع مصر، ج 2، ص 135 [ص 1004 شرح مثنوى‌]

[1] - ثروت صاحب خود را- هر چند فردى نكوهيده و ناپسند باشد- نفع مى‌رساند و به سويش ستايشها را سرازير مى‌كند!