اسم الکتاب : مفردات نهج البلاغه المؤلف : قرشی، سید علی اکبر الجزء : 1 صفحة : 426
به آنكه
بيت المال را دزديده و به مكّه برده بود مىنويسد: «و
اقسم باللّه ربّ العالمين ما يسرّنى ان ما اخذته من اموالهم حلال لى اتركه ميراثا
لمن بعدى» نامه 42، 414 به اللّه رب العالمين قسم آنچه از اموال مردم
دزديدهاى اگر مال حلال من بود، شادم نمىكرد كه براى بعد از خود ارث بگذارم. جمع
آن ارباب آيد: «و ايم اللّه لتجدنّ بنى امّيه لكم
ارباب سوء بعدى» خ 93، 138، به خدا بعد از من بنى اميّه را حاكمان بدى
خواهيد يافت.
«ربّانى»
ربّان وصف است مثل عطشان و سكران به معنى مربّى. چنانكه فرموده: «الناس ثلاثة عالم ربّانى و متعّلم على سبيل نجاة و همج رعاع
اتباع كلّ ناعق» حكمت 147 مردم سه گروهاند عالم تربيت كننده و متعلّم بر
راه نجات و احمقانى كه از هر داعى باطل اطاعت كنند.«»
«ربيب»
تربيت
شده. نادخترى را ربيبه گويند كه شوهر دوم زن او را تربيت مىكند درباره محمد بن
ابى بكر آنگاه كه شهادت وى را شنيد فرمود: مىخواستم هاشم بن عتبه را حاكم مصر
كنم، اگر او را حاكم مىكردم ميدان را براى خصم خالى نمىكرد و به آنها فرصت
نمىداد، بىآنكه ملامتى براى محمد بن ابى بكر باشد او مورد محبّت من و تربيت شده
من بود: «بلا ذمّ لمحمد بن ابى بكر و لقد كان الّى
حبيبا و كان لى ربيبا» خ 68، 98
ربّات
جمع ربّه
مؤنّث «ربّ» به معنى «بت» و صاحب آيد مثل «ربابة ربّة البيت» ربابه صاحب خانه است،
آنحضرت در ذم اصحاب خويش فرموده: «يا اشباه الرجال و
لا رجال، حلوم الاطفال و عقول ربّات الحجال» خ 27، 70، اى آنانكه شبيه
مردانيد نه مردان و اى خيالهاى اطفال و اى خردهاى زنان حجله، اى كاش شما را
نمىديدم و نمىشناختم.
رباب
به فتح
اول ابر سفيد:
«الرّباب:
السّحاب الابيض»
و آن دو
بار در «نهج» آمده است، در دعاى باران فرموده: «و انزل
علينا سماء مخضلة... لا قزع ربابها و لا شفّان ذهابها» خ 116، 172 يعنى:
خدايا بر ما بارانى فرست خيس كننده، بارانى كه
اسم الکتاب : مفردات نهج البلاغه المؤلف : قرشی، سید علی اکبر الجزء : 1 صفحة : 426