بر وزن عنق جمع ذابل است. يعنى: چشم آزرده‌اند از گريه و شكم لاغرند از روزه، لب خشكيده‌اند از دعا و زرد رنگند از بيدارى از اين مادّه يك مورد بيشتر در «نهج» نيامده است.

ذحج

مذحج (بر وزن مجلس) قبيله مالك اشتر است كه فقط يكدفعه در «نهج» آمده است آنگاه كه مالك را استاندار مصر فرمود در معرّفى او به اهل مصر نوشت: «فقد بعثت اليكم عبدا من عباد الله لا ينام ايّام الخوف... اشدّ على الكفار من حريق النار و هو مالك بن الحارث اخو مذحج فاسمعوا له و اطيعوا» نامه 38، 411، يعنى بنده‌اى از بندگان خدا را بر شما استاندار كردم كه در ايام خوف نمى‌خوابد... بر كافران از آتش سوزان سوزانتر است، او مالك بن حارث از قبيله مذحج است از او بشنويد و او را اطاعت كنيد.

ذخر

ذخيره كردن. «ادخّار» به معنى ذخيره كردن در اصل اذتخار از باب افتعال است تاء به ذال قلب شده و در آن ادغام گرديده و با ذال و دال هر دو خوانده مى‌شود از اين كلمه هيجده مورد در «نهج» يافته است در تشويق به عمل فرموده: «اعملو اليوم تذخر له الذخائر و تبلى فيه السرائر» خ 120، 176 به كميل بن زياد فرموده: بلى فقط كسى را يافتم كه دين را براى دنيا به كار مى‌برد... و يا گرسنه لذت است... و يا غرامت ديده است با جمع و ذخيره كردن مال: «او مغرما بالجمع و الادّخار» حكمت 147

ذرء

آفريدن.

طبرسى فرموده: آن آفريدن بروجه اختراع و اصل آن به معنى ظهور است

چهار مورد از اين كلمه در «نهج» يافته است در وصف خداى تعالى فرموده: «و ظهر فبطن و بطن فعلن و دان و لم يدن لم يذرء الخلق باحتيال و لا استعان بهم لكلال» خ 195، 309، او ظاهر و باطن و باطن و ظاهر، و جزا داده و مجازات نشده، مخلوق را با اعمال فكر نيافريده و به علت خستگى از آنها يارى نخواسته است.

ذرب

(بر وزن شرف) حدّت و تندى و آن فقد يكدفعه در «نهج» آمده است در حكمت 411 فرموده: لا تجعلنّ ذرب لسانك على من انطقك و بلاغة قولك على من سدّدك» يعنى بر آنكه به تو سخن گفتن آموخته زبان درازى نكن و بر آنكه عقل تو را