اسم الکتاب : مقدس اردبيلي دوم در ديار کرمانشاهان؛ زندگاني فاضل توني المؤلف : مُهری، محمد جواد الجزء : 1 صفحة : 170
افراد ایل زنگنه[1] که
در دربار دولت صفوی نفوذی به دست آورده بودند،
مورد توجه شاه صفی قرار گرفتند
که هر دو از فرزندان " عالی بالی
بیگ زنگنه " بودند.
[1]. شایان ذکر است که ایل زنگنه
یکی از اقوام ایرانی است که از دیرباز در استان
کرمانشاهان و غرب ایران ساکن بودهاند.
در اینکه زنگنه جزء
طوایف کُرد هستند یا لُر، بین مورخان و محققان اختلافی به
شرح ذیل است؛ معین الدین نطنزی، زنگنه را جزو قلمرو
اتابکان لُر محسوب کرده است (ایلات و طوایف کرمانشاهان، ج2، ص 649)،
تذکره الملوک این ایل را، مجموعهای مرکب از ایلات کُرد و
لُر میشمارد (تذکره الملوک، ص 25).
شرف خان بدلیسی،
اُمرای کُرد ایران را به چهار شعبه تقسیم کرده، که زنگنه
یکی از آنهاست (شرفنامه، ص14)، برخی از معاصرین نیز
این نظر را پسندیدهاند (حرکت تاریخی کُرد به خراسان، ج2،
ص101).
در مورد وجه تسمیه
این ایل هم، آراء گوناگونی وجود دارد:
برخی این اسم را
برگرفته از نام مکانی دانستهاند که ایل زنگنه در آنجا میزیستهاند
(ایلات و طوایف کرمانشاهان، ج2، ص649).
و بعضی هم نام زنگنه را
نقل از " زنگنه "پسر شاوران، از پهلوانان افسانهای ایران
است در داستان سیاوش، هنگامی که رستم از جنگ با تورانیان به
ایران بازگشت، زنگنه به همراه بهرام از مشاوران و دوستان رستم است (رک: لغت
نامه دهخدا) شخصیتی افسانهای در حماسههای ملی
ایران دانستهاند (ایلات و طوایف کرمانشاهان، ج2، ص248).
مردوخ کردستانی،
خاستگاه اصلی زنگنه را کردستان عراق و مناطق کرکوک و خانقین در اطراف
کفری و ابراهیم خانی و اراضی سوماک میداند
(تاریخ کرد، ج1، ص94).
همه
منابع متفق القولند که ایل زنگنه برای یاری پادشاهان
صفوی از منطقه اصلی خود کوچیده و در منطقه جدیدی
سکنی گزیدهاند.
اسم الکتاب : مقدس اردبيلي دوم در ديار کرمانشاهان؛ زندگاني فاضل توني المؤلف : مُهری، محمد جواد الجزء : 1 صفحة : 170