مى‌دهيم. به راستى او از بندگان مؤمن مابود. سپس ديگران را غرق كرديم. و بى‌گمان ابراهيم از پيروان اوست. آن گاه كه با دلى پاك به پيشگاه پروردگارش آمد.

نوح پس از طوفان چند سال زيست؟ قرآن از آن ساكت است و در تاريخ نيز مختلف است؛ از پنجاه تا پانصد سال نقل شده‌[1] و حتّى بيش از اين كه ديگر قابل اعتنا نيست.

پدر ابراهيم، تارح يا آزر

تورات مى‌گويد: پدر ابراهيم عليه السلام «تارَح» است.[2]

در قرآن مى‌خوانيم: «وَ إِذْ قالَ إِبْراهِيمُ لِأَبِيهِ آزَرَ»[3] (هنگامى كه ابراهيم به پدرش، آزر گفت.) زجّاج مى‌گويد: نَسَب‌شناسان بر اين اتفاق نظر دارند كه نام پدر ابراهيم عليه السلام تارح است. برخى از منكران اين نكته را بر قرآن خرده گرفته و گفته‌اند اين نسبتى كه قرآن گفته نادرست است.

فخر رازى در مقام پاسخ برآمده كه شايد پدر ابراهيم دو نام داشته، مثلًا نام اصلى‌اش آزر و لقبش تارح بوده و چون مشهور به تارح شده نام او غير معروف شده و قرآن او را با نام اصلى ياد كرده است.[4]

مؤيد اين احتمال آن كه واژه تارح در زبان عربى به معناى كاهل و كندكار است‌[5] اما آزر يعنى با نشاط و فعال، زيرا از أزر گرفته مى‌شود كه به معناى نيرو و يارى و فيروزى است و وزير نيز از همان گرفته مى‌شود. در قرآن نيز از زبان موسى مى‌خوانيم: «اشْدُدْ بِهِ أَزْرِي»[6] (بار خدايا پشت مرا بدو- هارون- محكم كن).

زبانهاى سامى در اين معنى به يكديگر نزديكند. عزير و عازر در زبان عبرى از همين ريشه است و در زبان عربى نيز اين ماده به همين معنى آمده است. در قرآن‌

[1] . ر. ك: كمال الدين صدوق، صفحه 134، شماره 3؛ بحارالانوار، 11/ 289.

[2] . سفر پيدايش، باب 11 شماره 27.

[3] . انعام/ 74.

[4] . ر. ك: تفسير كبير، 13/ 37 و تفسير بيضاوى، 2/ 194.

[5] . در قاموس كتاب مقدس صفحه 241 از ترجمه فارسى آن مى‌گويد: تارح: تنبل.

[6] . طه/ 31.