در آيات مشابه آن نيز همين معنا ملحوظ مى‌باشد:

«اللَّهُ يَعْلَمُ ما تَحْمِلُ كُلُّ أُنْثى‌ وَ ما تَغِيضُ الْأَرْحامُ. وَ ما تَزْدادُ. وَ كُلُّ شَيْ‌ءٍ عِنْدَهُ بِمِقْدارٍ»[1].

تنها خداوند مى‌داند- در هر آن، در كلّ جهان هستى، كدام ماده بارور شد و كدامين رحم‌ها فروكش كرد، يا در بارورى فزونى يافت. آرى همه چيز در نزد خدا حساب شده است.

«وَ ما تَحْمِلُ مِنْ أُنْثى‌ وَ لا تَضَعُ إِلَّا بِعِلْمِهِ. وَ ما يُعَمَّرُ مِنْ مُعَمَّرٍ وَ لا يُنْقَصُ مِنْ عُمُرِهِ إِلَّا فِي كِتابٍ. إِنَّ ذلِكَ عَلَى اللَّهِ يَسِيرٌ»[2].

هرآن ماده كه بارور شود يا بار خود را فرو نهد، در علم خدا ثبت است. هر كه عُمْر دراز كند يا عُمْر وى كاسته شود، هر آينه در علم ازلى الهى ثبت و ضبط است، و اين گونه دانستنى‌ها براى ذات احدّيت بسى آسان است.

«إِلَيْهِ يُرَدُّ عِلْمُ السَّاعَةِ. وَ ما تَخْرُجُ مِنْ ثَمَراتٍ مِنْ أَكْمامِها. وَ ما تَحْمِلُ مِنْ أُنْثى‌ وَ لا تَضَعُ إِلَّا بِعِلْمِهِ»[3].

علم به قيام قيامت تنها نزد خداست و به او باز مى‌گردد. همچنين دانستن آن كه- در كلّ جهان هستى- چه اندازه از ثمره‌ها (ميوه‌ها) از شكوفه سر زند (بيرون آيد) و نيز آنچه از ماده‌ها بارور شود يا بار فرو نهد، همه و همه با علم و آگاهى پروردگار انجام مى‌گيرد.

«وَ نُقِرُّ فِي الْأَرْحامِ ما نَشاءُ إِلى‌ أَجَلٍ مُسَمًّى»[4]

هر آنچه شايسته بدانيم (زمينه آماده باشد) در رحم‌ها استوار مى‌داريم، تا هنگام فرو نهادن فرا رسد، كه آن نيز براى او روشن است. «لا يعزب عن علمه شي‌ء»[5] هيچ چيز از علم الهى پنهان نيست.

خلاصه، تمامى آيات از فراگيرى علم الهى سخن مى‌گويد، كه اين فراگيرى، لازمه محيط بودن او است.

لذا هيچ گونه منافاتى ندارد كه در موارد جزئى، كسانى بتوانند بدانند كه در

[1] . رعد/ 8.

[2] . فاطر/ 11.

[3] . فصّلت/ 47.

[4] . حجّ/ 5.

[5] . اقتباس از دو آيه: يونس/ 16. و سبأ/ 3.