(نهج البلاغه، خ 1) قرآن كريم در چندين سوره، جمله «اى قوم من! (تنها) خداوند يگانه را پرستش كنيد، كه معبودى جز او براى شما نيست.» (اعراف/ 59 و 65 و 73، 86؛ هود/ 50، 61 و 84؛ مومنون/ 23؛ عنكبوت/ 36) را از زبان انبياء بزرگى چون حضرت نوح، هود، صالح، شعيب و ... نقل مى‌كند.

- اگر حضرت هارون عليه السلام در اين جريان كوتاهى كرده باشد، اصل انتخاب وى از جانب پروردگار زير سؤال مى‌رود؛ زيرا با اين كوتاهى، غرض‌خداوند از مبعوث كردن ايشان نقض مى‌شود.

با توجه به مطالب فوق، مى‌توان ادعا كرد كه كوتاهى حضرت هارون عليه السلام در رهبرى بنى‌اسرائيل و مبارزه با گوساله‌پرستان، اگر نگوئيم داراى اشكالاتى است، حداقل داراى ابهاماتى است.

بررسى نكته‌پنجم: طلب مغفرت حضرت موسى عليه السلام براى برادر، دليل سستى‌

همان‌طورى كه اشاره شد، با توجه به متن كتاب «التمهيد» به نظر مى‌رسد، طلب مغفرت حضرت موسى عليه السلام براى خود و برادرش حاكى از كوتاهى حضرت هارون عليه السلام در هدايت بنى‌اسرائيل است. به بيان ديگر از اين استغفار پى مى‌بريم كه هارون عليه السلام در امر هدايت مردم سستى كرده است. اين مطلب به‌طور صريح دركلام برخى مفسرين نيز ديده مى‌شود: «مغفرت به معناى پوشانيدن و محو آثار عملى است كه در موارد خطيئات و معاصى استعمال مى‌شود و در اين مورد توجّه شده است به وظايفى كه لازم بود در مقابل برنامه گوساله‌پرستى انجام بشود و ظاهرا كوتاهى شده است.» (مصطفوى، 1380، ج 9، صص 159- 158) اما بايد توجه داشت كه دليل فوق اعم از مدعاست، زيرا طلب مغفرت علاوه بر عذرخواهى به‌خاطر ارتكاب‌گناه يا كوتاهى كردن در امرى، در موارد زير هم ممكن است استعمال شود، درحالى كه هيچ گناه يا تقصيرى ثابت نيست:

- ابراز يك نوع خضوع و اظهار ادب به درگاه پروردگار؛ (طباطبايى، 1380: 6/ 283) اين نوع معذرت‌خواهى در محاورات مردم عادى بسيار مشاهده مى‌شود. به عنوان مثال هرگاه بزرگى به عيادت مريضى كه در رختخواب افتاده، برود و مريض توانايى هيچ حركتى نداشته باشد، با اين‌كه كسى از وى توقع ندارد كه به احترام مهمانان از جايش بلند شود يا به حالت عادى بنشيند، ولى اين بيمار با بيان معذرت، خضوع و ادب خود را نسبت به مهمان ابراز مى‌كند.