بررسى اهميت و كاركرد سياق در انديشه آيت‌اللّه معرفت‌

بهروز سراقى‌

دانش‌آموخته كارشناسى ارشد رشته معارف قرآن دانشگاه مفيد

چكيده‌

سياق يكى از قرائن و بلكه دلالت‌هاى اثرگذار در فهم متن است كه از ديرباز مورد توجه انديشمندان مسلمان در حوزه‌هاى تفسير، اصول فقه، بلاغت و ... بوده است. در معناشناسى جديد نيز از سياق تحت عناوينى چون بافت لفظى، بافت فرالفظى، متن وحاشيه متن و ... فراوان سخن به ميان آمده است و به اهميت و كاركرد آن توجه شده است. توجه به سياق، در تفاسير متأخر از نمود بيشترى برخوردار است. از جمله كسانى كه به اين مقوله پرداخته‌اند و از زوايايى آن را بررسى كرده‌اند، مى‌توان آيت‌الله معرفت را نام برد. از نظر آيت‌الله معرفت، سياق كلام است كه به كلام، نظم، ارتباط و تناسق خاصى بخشيده و صدر و ذيل كلام را به هم مرتبط مى‌سازد تا بتواند آن‌چه را در پس ذهن گوينده و نويسنده است به درستى به مخاطب و خواننده متن انتقال دهد.

تعريف، اهميت، كاركرد و شرايط بهره‌مندى از سياق و سطوح آن از جمله مباحثى است كه مى‌توان در آثار و ديدگاه‌هاى آيت‌الله معرفت از آن سراغ گرفت. اين اثر در تلاش است تا هرچند به صورت اجمالى، نظريات آيت‌الله معرفت را در اين‌باره بررسى نمايد.

واژگان كليدى: سياق، بافت لفظى، بافت فرا لفظى، قرائن حالى، قرائن مقالى.