بر مبناى روايت از ابن‌عباس نگاشته است. (ابن نديم، الفهرست، ص 63 به نقل از تفسير و مفسران) البته بايد توجه داشت كه تفسيرهاى آيات الاحكام موجود، نوشته بزرگان اهل سنت است و آثار فقهاى اماميه از سده ششم به بعد دردست است، با اين تفاوت كه اهل سنت آيات الاحكام را طبق ترتيب سوره‌ها تفسير كرده‌اند و اماميه، با توجه به ابواب فقه آيات مربوط به هر باب را يك‌جا مورد بحث قرار داده‌اند. مهم‌ترين و معروف‌ترين كتاب‌هاى آيات الاحكام به ترتيب سال نويسندگان آن‌ها عبارتند از:

- احكام القرآن/ ابوبكر احمد بن على رازى، مشهور به جصاص (م 370 ق). اين كتاب بر اساس مبانى مذهب ابوحنيفه نوشته شده است؛

- احكام القرآن/ شافعى (م 204 ق) كه احمد بن حسين بيهقى نيشابورى (م 504 ق) آن را گردآورى نموده است؛

- احكام القرآن/ عمادالدين ابوالحسن على بن محمد، معروف به كياهرسى (م 504 ق) است. وى بر مذهب شافعى تعصب خاصى داشت و كوشيده تا آن را بر مذاهب ديگر ترجيح دهد؛

- احكام القرآن/ محمد بن عبدالله بن معافرى اندلسى، معروف به ابن عربى (م 543 ق) است. اين كتاب نزد پيروان مذهب مالكى مرجعى مهم در تفسير فقهى به شمار مى‌رود؛

- احكام القرآن (فقه القرآن) نوشته مفسر، محدث و اديب مشهور، ابوالحسن سعيد بن هبة الله راوندى (م 573 ق) و اولين تفسير فقهى موجود شيعه كه بر اساس ابواب فقه تنظيم شده است؛

از ديگر تفاسير فقهى مى‌توان به كنز العرفان فى فقه القرآن/ فاضل مقدادِ شيعى (م 826 ق)، زبدة البيان فى احكام القرآن/ مقدس اردبيلى (م 993 ق) و مسالك الأفهام الى آيات الاحكام/ ابوعبدالله محمد الجواد الكاظمى از علماى قرن يازدهم نام برد. (معرفت، همان، ص 245- 231)

2. تفسيرهاى جامع‌

تفسير اجتهادى جامع پس از تفسير نقلى، قديمى‌ترين نوع تفسيراست كه به جوانب مختلف قرآن مانند لغت، ادب، فقه و كلام و متناسب با علوم متداول همان عصر پرداخته است. برخى از مهم‌ترين تفاسير اين دسته عبارتند از: