قرآن يك جا بر او نازل نشده است؟» اين‌گونه [ما آن را به تدريج نازل كرديم‌] تا قلبت را به وسيله آن استوار گردانيم و آن را به آرامى [بر تو] خوانديم و براى تو مَثَلى نياوردند، مگر آن‌كه [ما] حق را با نيكوترين بيان براى تو آورديم.» البته پنهان نيست كه تورات فعلى چيزى متفاوت از آنچه كه به صورت الواح بر حضرت موسى عليه السلام نازل شده است، مى‌باشد تورات فعلى در واقع سيره حضرت موسى عليه السلام است؛ مانند سيره‌هايى كه براى پيامبر اسلام صلى الله عليه و آله و سلم نوشته شده است.

نمودهاى زبان گفتارى در رسم‌الخط قرآنى‌

پيش‌تر بيان شد كه قرآن كريم در زمانى نازل شد كه هنوز زبان نوشتارى رواج نيافته و شكل نگرفته بود؛ از اين رو، وقتى قرآن نوشته شد، هم‌چنان تحت تأثير زبان گفتارى بود؛ بنابراين، در همه موارد از قواعد رسم‌الخط فراگيرى پيروى شد. به همين جهت ملاحظه مى‌شود كه در رسم‌الخط مصحف عثمانى، شمارى از كلمات، همان صورت ملفوظ و گفتارى خود را حفظ كرده است. (زركشى، 1408، ج 1، ص 376) موارد ذيل از آن جمله است: أَيُّهَ الثَّقَلانِ‌ (رحمن/ 31)؛ سَنَدْعُ الزَّبانِيَةَ (علق/ 18)؛ وَ يَمْحُ اللَّهُ الْباطِلَ‌ (شورى/ 24)؛ وَ يَدْعُ الْإِنْسانُ‌ (اسراء/ 11).

تعدد موضوعات در هر سوره‌

هريك از سوره‌هاى قرآن بسان خطبه‌هاى خطيبان جمعه، انواع موضوعات مختلف اعتقادى و اخلاقى و جز آن‌ها را در بر دارد. هر سوره مانند يك فصل از يك كتاب نيست كه به موضوعى خاص اختصاص يافته باشد؛ از اين رو، براى هر سوره نمى‌توان موضوع خاصى را مشخص كرد و آنان كه كوشيده‌اند، براى هر سوره يك موضوع يا هدف خاص مشخص كنند، جز راه تكلف نپيموده‌اند. تكثر موضوعات در سوره‌ها چنان خودنمايى مى‌كند كه در اولين نگاه محتواى آن‌ها پراكنده مى‌نمايد؛ تا جايى كه خاورشناسان گفته‌اند: «قرآن كريم جز مضامينى پراكنده و از هم گسيخته نيست!» (شحاته، 1369، ص 28) يا گفته‌اند: «قرآن كريم آميزه‌اى است از عناصر نامتناسب و نامتجانس كه در كنار هم قرار گرفته‌اند و همانند سخن كسى است كه بگويد: عسل، شراب و شير». (همان، ص 31) اين‌گونه موضع‌گيرى نسبت به قرآن كريم در اثر بى‌توجهى آنان به زبان قرآن است. واقع امر آن است كه سوره‌هاى قرآن مانند ابواب يك كتاب نيست كه هر بابى به موضوع خاصّى اختصاص داشته باشد؛ بلكه مثل يك خطبه است كه ناظر به مسائل و مقتضيات روز ايراد شده است؛ از اين رو، براى هر يك از سوره‌هاى قرآن به جهت تنوع مضامين آن‌ها نمى‌توان‌