اين داستان در محافل مسيحى با نام «خفتگان هفتگانه أفسس»[1] آمده است و در مشرق زمين براى نخستين بار، در نوشته‌اى سريانى- كه تاريخ آن به قرن پنجم پس از ميلاد بر مى‌گردد- منتشر شده است.[2] اين داستان از طريق نوشته «تيودوسيوس»[3] درباره سرزمين مقدس، به مغرب زمين راه يافت. قصه اصحاب كهف در ادبيات شرقى و غربى، از شهرت يكسانى برخوردار است.[4]

اين انديشه كه داستان مسيحى هفت خفته، خود در داستان‌هايى قديمى‌تر ريشه داشته باشد، در برخى از پژوهش‌ها مطرح شده است و شمارى از محققان، برخى از عناصر داستان را در داستان‌هاى مشابه در منابع يهودى، يونانى و ديگر منابع يافته‌اند؛ از جمله داستان انياس (حونى) كه در كتاب «تعانيت»، از بخش‌هاى تلمود، از آن ياد شده و به خواب هفتاد ساله او اشاره شده است. هم‌چنين برخى به مقايسه داستان با حكايت «هلنى» و نُه خفته در «ساردينا» اشاره كرده‌اند كه ارسطو از آن ياد كرده است.[5]

ذوالقرنين‌

سرگذشت ذوالقرنين، بزرگ مردى كه سرزمين‌هاى گوناگون را در نورديد و شرق و غرب گيتى را زير پا نهاد، سرگذشتى كهن است كه تاريخ آن به گذشته‌هاى دور

[1] . شهرى قديمى در آسياى صغير، بر ساحل درياى اژه كه بقاياى آن در نزديكى« سلجوق» يا تركيه كنونى‌است. اين شهر از قرن هشتم پيش از ميلاد، مركز تجارى آبادى بوده است.

[2] . اسقف سريانى يعقوب سروجى( 451- 521 م) آن را نشر داد. وى شاعر سريانى بزرگى بود كه در« كرتم»( ما بين النهرين) زاده شد و در مدرسه مشهور« رها» دانش آموخت.

[3] . پطريرك اسكندريه( 535- 566 م) داراى بدعت مونوفيزيت و قائل به طبيعت واحد بود و به‌قسطنطنيه تبعيد شد. وى داراى كتاب‌هايى مذهبى است.

[4] . بنگريد به: دائرة المعارف الاسلاميّة، ترجمه عربى، ج 2، ص 243.

[5] . بنگريد به: دايرة المعارف بزرگ اسلامى، ج 9، ص 141.