از حفارى‌هاى باستان‌شناسى، وجود دو شهر به اثبات رسيده است. شهرى به نام «فيتوم» يا «بر- توم»؛ به معناى خانه توم- كه يكى از خدايان بوده است- و شهر ديگرى به نام «بر رعمسيس»؛ يعنى خانه يا قصر رامسس. شهر نخست را دانشمند فرانسوى «نافيل» در سال 1883 كشف كرد و هم‌اكنون در تل المسخوطه استان شرقى مصر قرار دارد. شهر دوم را نيز دانشمند مصرى، استاد محمود حمزه در سال 1928 ميلادى كشف كرد و در جاى آن، شهر «قنتير» قرار دارد كه در مصر قديم، ميانه زيبا نام داشته است.

«بر رعمسيس» همان شهرى است كه رامسس دوم آن را براى پايتخت حكومت خود در مصر، در وسط مصر سفلى ساخت تا نزديك مرزهاى مصر باشد و او را در بازداشتن دشمنان يارى دهد. شهر «فيتوم» را نيز او ساخت. از بقاياى برخى ديوارهاى آن به دست مى‌آيد كه دژى مصرى بوده است و تورات به اشتباه، آن را انبارهاى غله پنداشته است.

بنابراين رامسس دوم، فرعونى است كه بنى اسرائيل را مورد آزار و ستم قرار داد و موسى عليه السلام در زمان او زاده شد. وى با ملت‌هاى آسيايى نيز خصومت شديدى داشت و حدود نُه سالِ پياپى، بيرون از مصر با آنها جنگيد. ممكن است دليل خوش نيامدن وى از بنى اسرائيلِ ساكن مصر، ترس از هم‌وطن بودنِ آنان با دشمنان وى در گذشته و احتمال هم‌دست شدنِ آنان بوده باشد؛ به ويژه آن‌كه تعداد آنان رو به فزونى نهاده بود و بر اثر زاد و ولد، گروه بزرگ مهاجرى را شامل مى‌شدند كه بخش عظيمى از ولايت شرق مصر را تشكيل مى‌داد.

پيش از مرگ رامسس دوم، فرزندش منفتاح نيز با او در حكومت سهيم بود. وى سيزدهمين فرزند رامسس در ميان 150 فرزند اوست و سنش هنگام ولايت‌عهدى، بالا بود؛ بنابراين در خانه پدرش، هم دوره موسى بود و هنگامى كه به موسى‌